ในขณะนี้มีแผลตรงไหนบ้างที่กำลังถูกแทง

เพราะฉะนั้นในขณะนี้จะเป็นเหมือนอย่างนั้นหรือเปล่าคะ

มีแผลที่ไหนบ้างที่กำลังถูกแทง มองไม่เห็น ตา ๑ ที่ถูกแทง ผัสสะกระทบกับสิ่งที่กำลังปรากฏ แล้วก็ดับไป เหมือนถูกแทงไหม ? ไม่เหมือน ยังไม่เหมือน เพราะเหตุว่ายังไม่ประจักษ์ความเกิดขึ้นและดับไป

ซึ่งข้อความในอรรถกถาบางแห่งนี้ได้แสดงถึงความเป็นอายตนะของจักขุปสาทและรูปารมณ์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่จะให้เกิดการเห็นว่า ในขณะนี้กระทบอยู่จนกระทั่งเป็นประจำเลย มีการขวนขวาย คือ มีการลืมตาตื่นขึ้น มีการเห็น โดยที่ไม่รู้เลยว่า ขณะนั้นอุปมาเหมือนกับถูกแทงด้วยหอกแต่เพราะเหตุว่าขวนขวายนักหนาในการเห็น

ขณะนี้ท่านผู้ฟังโดยปริยัติจะทราบได้ว่า วิถีจิตทางตาดับหมด วิถีจิตทางหูเกิดหลังจากที่ภวังค์เกิดคั่นหลายขณะและทางตาก็ไม่ได้ขี้เกียจที่จะเห็นอีก ใช่ไหมคะ ? ในขณะนี้ ช่างขยันที่จะสืบต่อภพชาติหรือความเป็นอายตนะ หรือสภาพของสังสารวัฏฏ์ในการที่เห็นแล้วเห็นอีก เห็นแล้วเห็นอีก อย่างนี้จะเหมือนกับการถูกแทงด้วยหอกทีละเล่ม ๆ ในขณะที่มีการเห็นเกิดขึ้นครั้งหนึ่ง ๆ ไหมคะ ถ้ารู้ตามความเป็นจริงว่าการเห็นในขณะนี้เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยคือจักขุปสาทเกิดขึ้นแล้วยังไม่ดับกระทบกับรูปารมณ์ซึ่งเกิดขึ้นแล้วยังไม่ดับ แล้วปัญจทวาราวัชชนจิตรำพึงถึงอารมณ์ที่กระทบที่จักขุปสาทดับไปเป็นปัจจัยให้จักขุวิญญาณเกิดขึ้นเห็น

ไม่ได้ขี้เกียจเลย ขวนขวายที่จะถูกแทงอยู่ตลอดเวลาทุกขณะที่เห็น ทุกขณะที่ได้ยิน ทุกขณะที่ได้กลิ่น ทุกขณะที่ลิ้มรส ทุกขณะที่กระทบสัมผัส ทุกขณะที่คิดนึก