กำหนดรู้อินทรีย์ทั้งหลายแล้ว ย่อมเข้าที่สุดทุกข์ได้

นี่ก็เป็นการที่จะต้องระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏให้เข้าใจให้ถูกต้องว่า ที่ไม่ใช่สัตว์ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน ซึ่งเป็นอินทรีย์ ถ้ามีการพิจารณาและรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงของอินทรีย์ทั้งหลายแล้ว ย่อมสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมได้

ซึ่งข้อความในสัมโมหวิโนทนีอรรถกถาพระวิภังคปกรณ์ อินทรียวิภังค์วินิจฉัยโดยลำดับมีข้อความว่า

ในข้อนั้นพึงทราบอธิบายดังนี้

ด้วยการกำหนดธรรมที่เป็นภายในจึงจะได้บรรลุอริยภูมิได้

และข้อความตอนท้ายมีว่า

ภิกษุผู้มากด้วยความสลดใจตั้งอยู่ในอินทรียสังวรกำหนดรู้อินทรีย์ทั้งหลาย ย่อมเข้าที่สุดทุกข์ได้แล

เพราะฉะนั้นการที่จะรู้ลักษณะของอินทรีย์ ก็คือ

อินทรีย์ที่ ๑ จักขุนทรีย์ ต้องรู้ตามความเป็นจริงว่าลักษณะใดเป็นรูปธรรม ลักษณะใดเป็นนามธรรม แล้วถึงจะรู้ว่า ขณะที่กำลังพิจารณาเฉพาะทางตาสภาพธรรมอื่นปรากฏไม่ได้ ถ้ามิฉะนั้นแล้ว ก็ยังคงยึดถือรูปนั้นว่า เป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นตัวตน ต่อเมื่อใดที่สามารถแยกย่อยรูปโดยละเอียด แล้วสติระลึกลักษณะของรูปทีละรูป ก็จะสามารถประจักษ์ว่า ลักษณะของสภาพที่ปรากฏนั้น ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตนได้

มีข้อสงสัยอะไรบ้างไหมคะในเรื่องนี้