โกสัมพิยชาดก - คนมีสติหลงลืม ยังพูดว่าตนเป็นบัณฑิต

การพิจารณาการเจริญสติปัฏฐานภาวนาให้เข้าใจถูกต้องนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญมาก ใน ขุททกนิกาย โกสัมพิยชาดก มีข้อความว่า

เพราะเป็นคนมีสติหลงลืม ยังพูดว่า ตนเป็นบัณฑิต มีวาจาเป็นโคจร ช่างพูด ย่อมปรารถนาจะให้เสียงออกจากปากอยู่เพียงใด ก็พูดไปเพียงนั้น เขาถูกความทะเลาะนำไปแล้ว ยังไม่รู้ว่า การทะเลาะนั้นเป็นโทษ

ยังมีข้อความเรื่องหลงลืมสติว่า เพราะเป็นคนมีสติหลงลืมยังพูดว่าตนเป็นบัณฑิต

การเจริญสติปัฏฐานนั้นเจริญได้ทุกโอกาส ทุกอารมณ์ ทุกสถานที่ ในขณะนี้สติระลึกรู้ลักษณะของนาม ปัญญาก็รู้ชัดทีละเล็กทีละน้อย จนกว่าความรู้จะมากขึ้น เป็นผู้เจริญสติ ไม่ใช่เป็นผู้หลงลืมสติ แต่ถ้าเป็นผู้หลงลืมสติ ไม่เข้าใจเรื่องของการเจริญสติปัฏฐาน นั่นก็เพราะเป็นคนมีสติหลงลืม ยังพูดว่าตนเป็นบัณฑิต

แต่ผู้ที่เจริญสติปัฏฐานแล้ว ท่านให้เจริญสติ หรือส่งเสริม หรือมีกถา มีข้อความในพระไตรปิฎกที่จะให้สติเจริญเพิ่มขึ้น มากขึ้น เพราะเหตุว่าวิธีนี้เป็นวิธีเดียวที่จะรู้ชัดในลักษณะของนาม และรูป แล้วละคลายการยึดถือว่าเป็นตัวตนได้ ด้วยการเจริญสติ ไม่ใช่ด้วยการหลงลืมสติ ไม่ใช่ในการบังคับสติ