พระผู้มีพระภาคทรงเป็นมหาบุรุษยิ่งกว่ามหาบุรุษทั้งหลาย

พระผู้มีพระภาคตรัสว่า

ดูกร พราหมณ์ ท่านกล่าววาจารับสมอ้างแน่แท้แล และเราจักพยากรณ์แก่ท่าน แท้จริงเราเป็นผู้ปฏิบัติเพื่อประโยชน์เกื้อกูลแก่ชนหมู่มาก เพื่อสุขแก่ชนหมู่มาก ยังประชุมชนหมู่มากให้ตั้งอยู่ในญายธรรมอันประเสริฐ คือ ความเป็นผู้มีกัลยาณธรรม ความเป็นผู้มีกุศลธรรม

บุคคลใดรู้แจ้งหนทางอันจะปลดเปลื้องสัตว์ทั้งปวงเสียจากบ่วงแห่งมัจจุ ประกาศญายธรรมอันเกื้อกูลแก่เทวดา และมนุษย์ อนึ่งชนเป็นอันมากย่อมเลื่อมใสเพราะเห็นหรือสดับบุคคลใด เราเรียกบุคคลนั้นซึ่งเป็นผู้ฉลาดต่อธรรมอันเป็นทาง และมิใช่ทาง ผู้ทำกิจเสร็จแล้ว หาอาสวะมิได้ เป็นผู้รู้แล้ว มีสรีระในภพเป็นที่สุดว่า เป็นมหาบุรุษ

ไม่จำกัดว่าเฉพาะพระผู้มีพระภาค ถ้าเป็นพระผู้มีพระภาคซึ่งเป็นมหาบุรุษยิ่ง ก็ใช้คำว่า “พระมหาบุรุษ” หมายความถึงเฉพาะพระผู้มีพระภาค เพราะทรงเป็นมหาบุรุษยิ่งกว่ามหาบุรุษทั้งหลาย คำว่ามหาบุรุษนั้นไม่ได้จำกัดเฉพาะพระผู้มีพระภาคพระองค์เดียว แม้แต่ผู้หมดกิจ สิ้นกิเลส สิ้นภพชาติ ก็เป็นมหาบุรุษด้วย