อนุปัสสนา - พิจารณานามและรูปในขณะนี้เนืองๆ บ่อยๆ ตามปกติ

แม้แต่ในมหาสติปัฏฐานสูตร ที่ได้กล่าวถึงแล้ว ท่านก็จะเห็นได้ว่าใช้คำว่า “อนุปัสสนา” พิจารณาเนืองๆ บ่อยๆ ไม่ใช่ให้ท่านไปคร่ำเคร่งอยู่ ให้ติดต่อกันไม่ขาดเลย ไปบังคับไม่ให้ต่อกัน ไม่ใช่เป็นการพิจารณาระลึกได้ตามปกติธรรมดาเนืองๆ บ่อยๆ เพราะเหตุว่าสติเกิดขึ้นแล้วก็ต้องดับไป ฉะนั้นก็ระลึกอีกได้ในสิ่งที่กำลังปรากฏ ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ตามปกติ ขออย่าให้ผละทิ้งสิ่งที่เกิดปรากฏในขณะนี้ บางท่านก็กล่าวว่ายาก ระลึกยาก ชาตินี้ยาก เพราะเหตุว่าไม่ฝึก ไม่เริ่ม ไม่ปรารภ ไม่ลงมือเจริญสติเลย ไม่ระลึกรู้ลักษณะของเห็น ของได้ยิน ของสี ของเสียง ของกลิ่น ของรส ของการคิดนึก ของสุข ของทุกข์ ตามปกติ ที่เกิดขึ้นปรากฏแล้วเพราะเหตุปัจจัย ถ้าไม่เริ่มระลึกตั้งแต่ชาตินี้ ชาติหน้าก็ยากอีก ชาติโน้นก็ยากอีก ที่จะเป็นของที่ไม่ยากเกินไป ก็เพราะว่า ของจริงมีเพียงชั่วระลึกเท่านั้น ระลึกลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏบ่อยๆ เนืองๆ แล้วก็จะรู้ชัดได้ ไม่ใช่ต้องไปสร้างขึ้นมา แต่ว่าสิ่งที่กำลังปรากฏแล้วให้สติระลึก และก็จะเห็นว่าไม่ยากเกินไป