เริ่มฝันมีมโนทวาราวัชชนจิตเกิดก่อน
ผู้ฟัง ในขณะฝัน
ท่านอาจารย์ ถ้าใช้คำว่าฝัน หมายความว่าไม่ใช่เดี่ยวนี้ใช่ไหมคะ เพราะฉะนั้น เวลาฝัน ฝันถึงอะไร อะไรก็ได้ต้องมีมโนทวาราวัชชนจิตเป็นวิถีจิตแรกเกิดก่อน และขณะที่ฝันยังไม่รู้อะไรเลยว่าฝันด้วยกุศลจิตหรืออกุศลจิต เพราะฉะนั้นก่อนกุศลจิต และอกุศลจิตจะเกิดทางมโนทวารต้องมีมโนทวาราวัชชนจิตเกิดก่อน
ผู้ฟัง แสดงว่าตอนเริ่มฝันนี่ มโนทวาราวัชชนจิตเริ่มก่อน
ท่านอาจารย์ เป็นวิถีจิตแรกทางมโนทวาร
ผู้ฟัง แต่หลังจากนั้นปัญจทวารเกิดขึ้นได้
ท่านอาจารย์ ถ้าปัญจทวารเกิดขึ้นได้ ขณะนั้นก็คือเดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้ทางตากำลังเห็นคือจักขุทวารวิถี
ผู้ฟัง อาจารย์จะกล่าวว่าขณะที่หลับไม่มีทางเลยที่ปัญจทวารเกิดขึ้นได้เลยหรือครับ
ท่านอาจารย์ จิตทำภวังคกิจไม่รู้อารมณ์ใดๆ ทางหนึ่งทางใดเลย แต่ขณะใดเสียงปรากฏหมายความว่าต้องมีเสียงกระทบกับโสตปสาท เสียงขณะนี้จึงปรากฏได้ไม่ใช่เพียงจำเสียง นึกถึงเสียง หรือคิดถึงความหมาย แต่เป็นตัวเสียงจริงๆ ที่กำลังกระทบโสตปสาทแล้วจิตที่ได้ยินต้องอาศัยโสตปสาท ขณะที่กำลังรู้อารมณ์ปัญจทวารไม่ใช่ฝันเพราะกำลังมีเสียงปรากฏ กำลังมีสิ่งที่ปรากฏทางตาปรากฏ
ผู้ฟัง คือที่ผมจะกล่าวคือว่าในฝันคือมโนทวาราวัชชนจิตเริ่มขึ้นก่อน แต่ถ้าจะกล่าวว่าจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ ไม่สามารถจะเกิดขึ้นเลย
ท่านอาจารย์ ถ้าจะเกิดขณะนั้นไม่ใช่ฝัน เป็นจริงๆ ตื่นขึ้นมาแว๊บหนึ่งแล้วก็หลับไป
ที่มา ..