ผู้ที่ไม่ติดข้องในความมีความเป็นมีบุคคลเดียว คือ พระอรหันต์
ผู้ฟัง แต่ถ้าเป็นมโนทวาราวัชชนจิต
ท่านอาจารย์ ไม่ได้อาศัย ๕ ทวารเลย สิ่งที่สะสมมาเวลาเราเกิดคิดนึกอะไรขึ้นมา ไม่ต้องอาศัยตา หู จมูก ลิ้น กาย
ผู้ฟัง จะเป็นรูปารมณ์ได้ไหม
ท่านอาจารย์ ได้ทุกอย่างแต่ต้องรู้ว่าต่อจากจักขุทวารถ้าเป็นรูปารมณ์ ถ้าเป็นเสียงก็ได้แต่ต้องต่อจากโสตทวาร นี่เป็นเรื่องภายหลัง เรื่องแรกก็คือต้องทราบเรื่องชาติของจิต และก็ต้องทราบจิตที่เป็นวิถี และจิตที่ไม่ใช่วิถี
ผู้ฟัง แม้กระทั่งวิถีจิตแรกที่เกิดในชาตินี้ อารมณ์จะเป็นรูปารมณ์ เป็นเสียง เป็นกลิ่น
ท่านอาจารย์ คุณวรศักดิ์นานแล้ว แล้วก็จะกลับไปรู้วาระแรกเป็นอารมณ์อะไร
ผู้ฟัง จำไม่ได้ นึกไม่ออก
ท่านอาจารย์ แต่ให้ทราบว่ามโนทวารเป็นวาระแรก และก็โลภมูลจิต ความติดข้อง เพราะเวลานี้เราก็ติดข้อง ใครไม่ติดข้องในภพ ในภาวะ ในความเป็น มีบุคคลเดียวคือพระอรหันต์
พระโสดาบันก็ยังมีความติดข้องในความมี ความเป็น ในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ เมื่อเป็นพระอนาคามีไม่มีความติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ก็ยังมีความติดข้องในภาวะ ในภพ ในความมีความเป็น จนกว่าจะถึงอรหัตตมรรคจึงจะดับได้
ที่มา ...