เปลี่ยนภวังคจิตที่ดำรงภพชาติความเป็นบุคคลนี้ไม่ได้
ผู้ฟัง ภวังคจิตขณะใกล้จะตาย คงจะต้องเปลี่ยนไปแล้วเพราะว่า ...
ท่านอาจารย์ ภวังค์ไม่เปลี่ยน ดำรงภพชาติความเป็นบุคคลนั้นตลอดชาติหนึ่งๆ เปลี่ยนไม่ได้
ผู้ฟัง ถ้าไม่เปลี่ยน คนที่เกิดมาแล้วไม่ฉลาดก็ต้องไม่ฉลาดต่อไปเรื่อยๆ
ท่านอาจารย์ ชาติหน้าฉลาดขึ้นมีปัญญาเจตสิกเกิดพร้อมกับปฏิสนธิจิตเกิดได้ แต่ชาตินี้ที่เกิดมาไม่มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่ก็สะสมสำหรับชาติหน้าที่ปัญญาเจตสิกจะเกิดกับปฏิสนธิจิตได้
ผู้ฟัง ในระหว่างช่วงจากปฏิสนธิถึงจุติจิต ภวังคจิตยังไม่เปลี่ยน
ท่านอาจารย์ ไม่ต้องห่วงว่าอะไรจะหายไป ถ้ามีความเข้าใจในขณะที่กำลังฟัง ดับไปก็สะสมสืบต่อทั้งในชาตินี้ และในชาติต่อไปด้วย ทุกอย่างไม่ได้สูญหาย ดับไปแล้วแต่สะสมอยู่โดยความเป็นปัจจัยเพราะว่านามธรรมไม่มีรูปร่าง แม้แต่ขณะนี้ซึ่งยังไม่ดับก็ไม่มีรูปร่าง ไม่ว่าจะเป็นเจตนา ไม่ว่าจะเป็นศรัทธา ไม่ว่าจะเป็นหิริโอตตัปปะก็ไม่มีรูปร่างเลย เมื่อเกิดแล้วดับจริงแต่ว่าสะสมสืบต่อโดยอนันตรปัจจัย และก็ถ้าเป็นวาระอื่นก็จะเป็นปัจจัยอื่นด้วย
ที่มา ...