เวทนาเจตสิกที่เกิดกับกายวิญญาณ
ผู้ฟัง เวทนาที่เกิดที่สัมปฏิจฉันนะ และสันตีรณะเป็นเวทนาประเภทเดียว กับที่เกิดที่ทวิปัญจวิญญาณจิต
ท่านอาจารย์ จริงๆ ก็เกินขอบเขตมาเล็กน้อย เพราะว่าเรากำลังพูดถึงวิบากยังไม่ได้พูดถึงเรื่องจิตที่ประกอบด้วยเวทนาว่าจิตอะไร มีเวทนาอะไรเกิดร่วมด้วย เพียงแต่ให้ทราบคร่าวๆ ไปก่อนว่า สำหรับตาขณะที่เห็นไม่ว่าจะเห็นสิ่งที่ดี หรือไม่ดีขณะนั้นก็เกิดร่วมกับอทุกขมสุขอุเบกขาเวทนา ไม่เดือดร้อน
ผู้ฟัง แล้วก็ทางกายมีเดือดร้อนกับไม่เดือดร้อน
ท่านอาจารย์ มีสุข หรือทุกข์เท่านั้น
ผู้ฟัง ไม่มีอุเบกขา
ท่านอาจารย์ ไม่มี ไม่เชื่อ หรืออย่างไร หรือสงสัย
ผู้ฟัง ถ้าเราปกติอยู่ห้องเฉยๆ หรือนั่งเฉยๆ มันก็เหมือนกับเฉยๆ ไม่สุข ไม่ทุกข์อะไร
ท่านอาจารย์ เหมือน แต่ความจริงขณะใดที่กายวิญญาณเกิด ถ้าประกอบด้วยสติสัมปชัญญะคือปัญญาถึงระดับขั้นที่จะรู้จริงๆ จะต้องรู้ว่าขณะนั้นเป็นทุกข์ หรือสุข ไม่ว่าจะบาง หรือเล็กน้อยสักแค่ไหน ผมเส้นหนึ่งที่ปรกหน้าผาก เส้นเดียวเล็กๆ รำคาญไหม ถ้าสบายจะรำคาญ หรือ
ผู้ฟัง ไม่รำคาญ
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่าแม้เล็กน้อยนิดหน่อยแต่ถ้ากระทบกาย และสามารถที่จะรู้จริงๆ ขณะนั้นก็จะรู้ได้ว่าสุข หรือทุกข์ เกิดร่วมกับกายวิญญาณที่กำลังรู้สิ่งที่กำลังกระทบสัมผัสกาย
ผู้ฟัง ปกติจิตจะอยู่กับทางคิดนึก หรือทางเห็นทางได้ยินมากกว่าที่จะเกิดกับทางกายวิญญาณก็เลยไม่ได้สังเกตตรงจุดนั้น
ท่านอาจารย์ ที่ไม่รู้สึกก็เพราะว่าจิตเกิดดับเร็วมาก แค่รู้แล้วก็ดับไปแล้วก็มีจิตอื่นเกิดสืบต่อ เพราะฉะนั้นรำคาญเมื่อไร ขณะนั้นก็คือกายวิญญาณกำลังมีความรู้สึกที่เป็นทุกข์
ที่มา ...