รูปกระทบปสาทแล้ว จะเห็นทันทีไม่ได้

เมื่อเป็นอตีตภวังค์ดับไปแล้ว จะเห็นทันทีไม่ได้เลย นี่เป็นสิ่งซึ่งแสดงให้เห็นว่าแม้ว่าจิต ๑ ขณะ จะเล็กน้อย และก็สั้นมากสักเพียงไรก็ตาม แต่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประจักษ์แจ้งความจริง และทรงแสดงความจริงนั้นว่า เมื่อมีรูปกระทบจักขุปสาทแล้ว จะเห็นทันทีไม่ได้ ต้องมีอตีตภวังค์ก่อน เมื่ออตีตภวังค์ดับไป ภวังคจลนะไหว ถ้าไหวนี่เราคิดถึงรูป แต่ความจริงให้คิดถึงสภาพของนามธรรมล้วนๆ ที่ไม่มีรูปเลย ใช้คำว่า "ไหว" หมายความถึง ใกล้ที่จะถึงการสิ้นสุดของการเป็นภวังค์ เพราะเหตุว่ามีกรรมที่ได้กระทำแล้วเป็นปัจจัยที่จะทำให้มีการเห็นเกิดขึ้น หรือการได้ยินเกิดขึ้น การได้กลิ่นเกิดขึ้น การลิ้มรสเกิดขึ้น การรู้สิ่งที่กระทบสัมผัสเกิดขึ้น ซึ่งเป็นผลของกรรมที่ได้กระทำแล้ว เป็นจิตประเภทที่เป็นวิบาก ไม่ใช่เป็นจิตที่เป็นเหตุคือกุศล และอกุศล

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 32