สามัญญลักษณะของสังขารธรรมทั้งปวง

วิสุทธิมรรค ปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธินิเทส มีข้อความว่า

ลักษณะไม่ปรากฏ เพราะไม่มนสิการอะไร อะไรปิดบังไว้

ตอบว่า อนิจจลักษณะไม่ปรากฏ เพราะไม่มนสิการถึงความเกิดขึ้น และความดับไป และเพราะสันตติบังไว้

ทุกขลักษณะไม่ปรากฏ เพราะไม่มนสิการถึงการบีบคั้นเนืองๆ และอิริยาบถปิดบังไว้

อนัตตลักษณะไม่ปรากฏ เพราะไม่มนสิการถึงการแยกธาตุต่างๆ และเพราะ ฆนะปิดบังไว้

ไตรลักษณ์ ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ความเกิดดับไม่เที่ยงนั้นเป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สภาพที่จะพึงยึดถือว่าเป็นตัวตน ทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดแล้วไม่ดับไม่มี ลักษณะที่เกิดขึ้นแล้วดับไปนั่นเองเป็นลักษณะที่เป็นทุกข์ และเป็นลักษณะของอนัตตาไม่ใช่ตัวตนด้วย ลักษณะทั้ง ๓ นี้เป็นลักษณะของสิ่งใดก็ตามที่มีการเกิดขึ้น ทุกอย่างที่เกิดขึ้นต้องดับไป การเกิดดับนั้นไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา อย่าแยกกัน ฉะนั้นลักษณะทั้ง ๓ นี้เป็นสามัญญลักษณะ เป็นลักษณะธรรมดาของสังขารธรรมที่เกิดขึ้น และก็ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และเป็นอนัตตา สาธารณะทั่วไปหมด เป็นสามัญลักษณะธรรมทั้งปวง ไม่ว่าในภพไหน ในโลกไหน