ศึกษาเรื่องของอินทรีย์เพื่อเกื้อกูลการอบรมเจริญปัญญา

สำหรับการศึกษาเรื่องของอินทรีย์หรือว่าเรื่องของธรรมทั้งหลายอย่าลืมจุดประสงค์ว่า เพื่อที่จะเกื้อกูลการอบรมเจริญปัญญาที่สามารถจะรู้แจ้งสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ตามปกติตามความเป็นจริงจนสามารถที่จะดับกิเลสได้ เพื่อที่จะให้เห็นว่าสภาพธรรมทั้งหลายไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ไม่ใช่บุคคล

เพราะฉะนั้นแม้เรื่องของอินทรียปัจจัยเพียงปัจจัยเดียว ก็สามารถที่จะแสดงถึงธรรม ซึ่งเกื้อกูลแก่การที่จะอบรมเจริญปัญญา ที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมได้โดยตลอดคือทางตาทางหูทางจมูกทางลิ้นทางกายทางใจเพราะเหตุว่าถ้าไม่มีอินทรียรูป คือ จักขุนทรีย์ตาโสตินทรีย์หูฆานินทรีย์จมูก ชิวหินทรีย์ลิ้น กายินทรีย์กายปสาท และมนินทรีย์ โลกจะปรากฏไหมคะ ไม่มีเลย แล้วก็จะสามารถที่จะรู้แจ้งสภาพธรรมอะไรได้

เพราะฉะนั้นการที่จะรู้แจ้งสภาพของธรรมนั้นจะปราศจากการเข้าใจเรื่องของอินทรีย์โดยถ่องแท้ไม่ได้เลย ไม่ใช่เพียงแต่รู้ว่าอินทรีย์มี ๒๒แล้วเป็นอินทรีย์ปัจจัย ๒๐ แต่จะต้องรู้ลักษณะจริง ๆ ของอินทรียะแต่ละอย่างที่จะเกื้อกูลต่อการที่จะให้รู้แจ้งสภาพธรรมที่ปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจด้วย