ฌานปัจจัย ได้แก่ วิตกเจตสิกเป็นสำคัญ

สำหรับเจตสิกที่เป็นฌานปัจจัย ได้แก่ วิตกเจตสิกเป็นสำคัญ

เรื่องของสภาพเป็นเรื่องที่ยากแก่การที่จะประจักษ์แจ้ง หรือว่าเข้าใจโดยละเอียดแต่เป็นเรื่องซึ่งสามารถที่จะฟัง แล้วก็พิจารณาในเหตุผล แล้วก็พยายามที่จะเข้าใจในสภาพธรรม ซึ่งเป็นที่อาศัยของผลที่เกิดขึ้น เพราะเหตุว่าเรื่องของปัจจัย หมายถึงสภาพธรรมซึ่งเป็นที่อาศัยของผลที่เกิดขึ้นถ้าไม่มีสภาพธรรมนี้ ผลที่จะอาศัยเกิดก็ไม่มีที่อาศัยเกิด แต่เพราะเหตุว่ามีปัจจัยซึ่งเป็นสภาพธรรมเป็นที่อาศัยของผลผลนั้นจึงเกิดขึ้น

เพราะฉะนั้นจิตใดซึ่งมีวิตกเจตสิกเกิดร่วมด้วยจิตนั้นก็มีกำลังเพิ่มจากการที่จะมีเพียงเจตสิก ๗ ดวงเกิดด้วยเหตุนี้อุเบกขาสันตีรณะ เมื่อประกอบด้วยวิตกเจตสิก จึงสามารถทำกิจปฏิสนธิได้ เพราะเหตุว่าอกุศลวิบากมีเพียง ๗ ดวงเท่านั้น แล้วก็เพิ่มกำลังขึ้นตามกิจหน้าที่ของจิตนั้น ๆ ด้วย