ฌาน หมายถึง เจตสิกซึ่งเป็นฌานปัจจัยที่ตรึก จรด เพ่งเผาอารมณ์


    เพราะฉะนั้นที่ได้ยินคำว่า “ฌาน”ก็ไม่ควรที่จะเข้าใจว่าหมายถึงแต่เฉพาะรูปาวจรจิตและอรูปาวจรจิต แต่ต้องหมายความถึงเจตสิกที่เป็นฌานปัจจัยที่ตรึกจรดเพ่งเผาอารมณ์ ลักษณะของวิตกเจตสิก ใครจะรู้ได้เวลานี้กำลังเกิดอยู่ เมื่อจักขุวิญญาณซึ่งประกอบด้วยเจตสิก ๗ ดวงดับไปแล้วสัมปฏิจฉนจิตเกิดต่อ สันตีรณจิตเกิดต่อมีวิตกเจตสิกเกิดกับสัมปฏิจฉนจิต สันตีรณจิตแต่ลักษณะของวิตกเจตสิกไม่ได้ปรากฏเลยแต่เพราะเหตุว่าเป็นสภาพที่จรดในอารมณ์ เพราะฉะนั้นจึงมีกำลังที่จะเป็นปัจจัยในขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นถ้าเป็นอุเบกขาสันตีรณอกุศลวิบาก ขณะนั้นก็ประกอบด้วยวิตกเจตสิก ซึ่งจรดในอารมณ์ที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นในขณะนั้น


    หมายเลข 6030
    27 ส.ค. 2558