สัมมาวาจาเจตสิก -- ธรรมที่วิรัติวจีทุจริต

สำหรับสัมมาวาจาเป็นโสภณเจตสิก วิรัติวจีทุจริต

นี่ก็แสดงให้เห็นแล้วว่า ทางฝ่ายอกุศล จะมีคำว่า “มิจฉาวาจา” ได้ แต่ไม่มีมิจฉาวาจาเจตสิก แสดงให้เห็นว่า ชีวิตประจำวันอกุศลจิตที่เกิดมีทวาร หรือมีทางของอกุศลนั้นๆ คือ บางครั้งก็เป็นกายทวาร บางครั้งก็เป็นวจีทวาร ตามกำลังของอกุศล

วันหนึ่งๆ ที่ทุกท่านพูดนี้ถ้าสติปัฏฐานไม่เกิดจะรู้ได้ไหมว่าขณะนั้นโลภะเป็นปัจจัยให้พูดอย่างนั้นๆ หรือว่าโทสะเป็นปัจจัยให้พูดอย่างนั้นๆ เป็นปกติเลยใช่ไหม แต่ว่าเวลาที่เห็นว่า วาจาอย่างนั้นไม่ควรพูดพูดแล้วเป็นโทษ พูดแล้วไม่เกิดประโยชน์อะไรทั้งสิ้นขณะที่วิรัติทุจริตในขณะนั้น เป็นเพราะสภาพของปรมัตถธรรมหนึ่ง คือสัมมาวาจาเจตสิกเกิดขึ้นวิรัติทุจริต

นี่แสดงให้เห็นแล้วว่าปกติธรรมดาไม่มีการวิรัติใช่ไหม?จะพูดเรื่องอาหารที่อร่อย ในขณะนั้นจิตอะไร ที่ทำให้วาจาเช่นนั้นเกิดขึ้น เป็นทวารของโลภมูลจิต

เพราะฉะนั้นถ้าขณะใดก็ตามที่จะมีอกุศลที่มีกำลังขึ้นๆ จนถึงกับจะทำให้เป็นวจีกรรมแล้วก็เกิดการวิรัติทุจริตขึ้นในขณะนั้นสภาพที่วิรัติทุจริตนั้นเป็นสัมมาวาจาเจตสิกมิฉะนั้นแล้วจะไม่มีธรรมที่จะวิรัติวจีทุจริต เพราะเหตุว่าเรื่องอกุศล เป็นเรื่องซึ่งเกิดเป็นปกติแล้วก็มีทวารที่จะปรากฏทางกาย ทางวาจาแต่การที่จะวิรัตินั้นต้องเป็นเพราะโสภณเจตสิกเกิดขึ้น วิรัติทุจริตในขณะนั้น

เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้ว่าวาจาหรือคำพูดนี้ก็เป็นทางซึ่งเป็นมรรค ที่จะทำให้เป็นกรรมที่จะทำให้ไปสู่ผลต่างๆ และการเกิดในที่ต่างๆ ได้