มโหสถชาดกที่ ๕

ข้อความในอรรถกถามหานิบาตมโหสถชาดกที่ ๕

มโหสถทูลพระเจ้าวิเทหราชว่า

คนพาลเห็นโลกนี้เป็นปกติ ไม่เห็นโลกหน้าเป็นปกติ

เพียงสั้น ๆ นี้ แต่ก็เป็นชีวิตประจำวันของทุกคนที่ว่า ที่ทุกคนโลภต้องการสิ่งหนึ่งสิ่งใดในชีวิตประจำวัน ก็เพราะเห็นความสำคัญในโลกนี้เท่านั้นถ้าต้องการลาภต้องการยศ ต้องการสักการะจะติดตามไปถึงโลกหน้าได้ไหม ลาภที่ปรารถนานักในชาตินี้ แม้แต่ยศแม้แต่สรรเสริญ ไม่สามารถจะติดตามไปได้เลยแต่ทำไมจึงติดในลาภในยศ ในสรรเสริญในสักการะ เพราะเหตุว่าคนพาลเห็นโลกนี้เป็นปกติคือ คิดถึงเฉพาะโลกนี้ที่กำลังเป็นอยู่เท่านั้น จนกระทั่งสามารถที่จะกระทำทุจริตต่าง ๆ หรืออาการที่เป็นไปเพราะอกุศลจิตต่าง ๆ ด้วยโลภะบ้างโทสะบ้างโมหะบ้าง เพราะว่าไม่เห็นโลกหน้าเป็นปกติ

ถ้ามีมานะมีความสำคัญตนในโลกนี้ในชาตินี้ในลาภในยศในสรรเสริญในสักการะชาติหน้าลองคิดดูว่าจะหนาแน่นขึ้นอีกเท่าไหร่ ที่จะเป็นผู้ติดในลาภในยศในสรรเสริญ ในสักการะ ยากแก่การที่จะสละที่จะคลายเพราะเหตุว่าในชาตินี้ไม่ยอมคลายความติดในลาภในยศ ในสรรเสริญในสักการะ

เพราะฉะนั้นแต่ละขณะซึ่งเกิดขึ้นเป็นอกุศลแล้วดับไป ก็เป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะทำให้อกุศลจิตนั้น ๆ เกิดในอนาคตข้างหน้า เพราะฉะนั้นโลภมูลจิตที่เกิดเพียงชั่วขณะนิดเดียวเป็นอุปนิสสยปัจจัยที่จะทำให้เกิดกุศลธรรมข้างหน้าอีก