ถ้าจะศึกษาวิถีจิตแรก ต้องศึกษาเรื่องชาติของจิตด้วย
เมื่อจิตขณะแรกซึ่งเป็นวิถีจิตเกิดคือปัญจทวาราวัชชนจิต เราศึกษาเรื่องธรรมว่าถ้าจะศึกษาต้องศึกษาเรื่องชาติการเกิดด้วย สภาพธรรมที่เกิด เช่นจิต และเจตสิก ต้องเป็นชาติหนึ่งชาติใดใน ๔ ชาติ คือเกิดขึ้นเป็นกุศล หรือเกิดขึ้นเป็นอกุศล หรือเกิดขึ้นเป็นวิบากเป็นผลของกกุศล และอกุศล หรือเกิดขึ้นไม่ใช่กุศล หรืออกุศล หรือวิบาก แต่เป็นกิริยา เพราะฉะนั้นสำหรับปัญจทวาราวัชชนจิตเป็นกิริยาจิต ยังไม่ใช่วิบากจิตเลย เพราะฉะนั้นทุกคนที่ไม่ใช่พระอรหันต์ ก็มีกิริยาจิตที่เป็นวิถีจิตแรกทางปัญจทวาร ๕ ทวาร ก็เป็นปัญจทวาราวัชชนจิต ถ้าทางใจเป็นมโนทวาราวัชชนะจิต เพราะฉะนั้นวิถีจิตแรกจะมี ๒ ประเภท คือ ถ้าทางปัญจทวารก็เป็นปัญจทวาราวัชชนจิต ถ้าเป็นทางใจทางมโนทารก็เป็นมโนทวาราวัชชนจิต
ที่มา ...
หมายเลข 6114
17 ม.ค. 2567