เจริญอย่างไร ปัญญาจึงจะรู้

เรื่องของการประพฤติผิดปฏิบัติผิดเป็นสิ่งที่ดีได้ แต่ว่าขึ้นอยู่กับตัวของท่านเองที่ยังคงลูบคลำประพฤติปฏิบัติยึดมั่นต่อไป หรือว่าจะทิ้งข้อปฏิบัติที่ผิด ต้องเป็นผู้ที่ตรงต่อธรรม ท่านพิจารณาได้ว่าการเจริญอย่างไรปัญญาจึงจะรู้ อย่างทางตาเป็นปกติธรรมดา ก็มีการเห็น สติระลึกได้ไหม ถ้าระลึกแล้วก็มีวันหนึ่งไหมที่จะรู้ได้ว่า ขณะที่กำลังเห็นสภาพเห็นทางตาเป็นนามธรรม ส่วนสิ่งที่ปรากฏทางตาก็เป็นแต่เพียงรูปธรรม ถ้าไม่ระลึกอย่างนี้แล้วมีโอกาสที่จะรู้ลักษณะของนามธรรม และรูปธรรมทางตาไหม ทางหูก็เหมือนกัน มีเสียงปรากฏ มีได้ยิน ถ้าสติไม่ระลึกรู้ลักษณะสภาพที่ได้ยินว่าเป็นสภาพรู้ชนิดหนึ่ง มีโอกาสไหมที่ท่านจะรู้ชัดในลักษณะที่ได้ยินว่าไม่ใช่ตัวตน หรือว่าสติไม่ได้ระลึกรู้ว่าสิ่งที่กำลังปรากฏก็เป็นของจริงที่ปรากฏเฉพาะต่างหูเท่านั้น ถ้าสติไม่ระลึกรู้อย่างนี้ มีวันไหนที่จะรู้ชัดว่าได้ยินก็เป็นแต่เพียงนามธรรมชนิดหนึ่ง แล้วเสียงก็เป็นรูปธรรมไม่ใช่ได้ยิน เรื่องไม่ใช่รู้เรื่อง ไม่ใช่รู้ความหมาย ไม่ใช่ชอบหรือไม่ชอบ ไม่ใช่สุข ไม่ใช่ทุกข์ เป็นลักษณะของรูปประธรรมนามธรรมแต่ละชนิด มีโอกาสไหมที่จะรู้ได้ชัด ถ้าสติไม่ระลึกรู้ตามปกติธรรมดา เพราะฉะนั้นเหตุกับผลต้องตรงกัน แล้วท่านก็เป็นผู้ที่พิจารณาใคร่ครวญได้ ทดลอง ทดสอบ พิสูจน์ได้ ว่าเจริญอย่างไรปัญญาจึงจะรู้ทั่ว รอบรู้ รู้ชัด รู้สิ่งที่เกิดปรากฏแล้วเพราะมีเหตุปัจจัยทำให้เกิดปรากฏโดยที่ไม่ต้องไปสร้างหรือว่ามีตัวตนไปทำขึ้น