ทบทวนปัจจัย - เหตุปัจจัย ๒

เวลาที่โลภมูลจิตดวงที่ ๑เกิด เป็นปัจจัยให้เจตสิกเกิดร่วมด้วยกับรูป แต่เมื่อกล่าวโดยเหตุปัจจัย ไม่ใช่จิต แต่ต้องเป็นโมหเจตสิกและโลภเจตสิกซึ่งเป็นเหตุปัจจัยเพราะฉะนั้นปัจจยุปบันของเหตุปัจจัย ๒ เหตุนี้ก็คือเจตสิกอื่น ๆที่เกิดร่วมด้วยและโลภมูลจิตและจิตตชรูป

เวลาที่กล่าวถึงจิตตชรูป ไม่ได้หมายความว่ารูปนั้นเกิดเพราะจิตประเภทเดียวแต่ต้องเกิดเพราะจิตและเจตสิกซึ่งเกิดร่วมกันเป็นปัจจัยเพราะฉะนั้นเวลาที่โลภมูลจิตเกิดขึ้นอย่าลืมว่านอกจากเจตสิกจะเกิดร่วมกันแล้ว ก็ยังมีรูปเกิดร่วมด้วยรูปของโลภมูลจิตดีไหม ?รูปของโลภมูลจิตหรือว่ารูปที่เกิดเพราะโลภมูลจิตเป็นปัจจัย ดีหรือไม่ดี ?โลภมูลจิตเป็นอกุศลเพราะฉะนั้นจิตตชรูป คือ รูปซึ่งเกิดเพราะโลภมูลจิตจะเป็นรูปที่ดีหรือว่าไม่ดี ?เป็นอนิฏฐารมณ์หรือเป็นอนิฏฐารมณ์?

“ดี” ในที่นี้ไม่ได้หมายความว่าเป็นกุศลหรืออกุศลเพราะเหตุว่ารูปเป็นกุศลหรืออกุศลไม่ได้

เวลาที่โลภมูลจิตเกิดขึ้นแล้วก็โลภมูลจิตดวงที่ ๑ เป็นโสมนัสสหคตังทิฏฐิคตสัมปยุตตังอสังขาริกกัง เวลาที่มองดูการกระทำของบุคคลที่มีความเห็นผิด มีการกระทำทางกายต่าง ๆ มีการกราบไหว้สิ่งที่เคารพซึ่งด้วยความเห็นผิดไม่ใช่ด้วยความเห็นถูก อาจจะมีวาจาที่กล่าวสรรเสริญสิ่งที่เคารพด้วยความเห็นผิดไม่ใช่ด้วยความเห็นถูก ในขณะเหล่านั้นทั้งหมดเป็นอะไร ?เป็นจิตตชรูปที่เกิดเพราะความเห็นผิด เพราะฉะนั้นการกราบไหว้ ดูเพียงภายนอกนี้ดีหรือไม่ดี ?แต่ถ้าไหว้ผิดกราบผิดด้วยความเห็นผิดดีหรือไม่ดี ? เพราะฉะนั้นก็จะมองเห็นได้ว่าอาการภายนอกย่อมเกิดจากจิตซึ่งยากที่จะรู้ได้แม้การกราบไหว้ถ้าเป็นการกราบไหว้ด้วยจิตที่ผ่องใสด้วยปัญญาหรือว่าด้วยความเห็นถูกอันนั้นก็เป็นผลของกุศลจิตแต่ถ้ากราบไหว้สรรเสริญในสิ่งที่ผิดอันนั้นก็เป็นผลของอกุศลจิต

ประวิทย์ แล้วคนอื่นที่ได้ยินในขณะนั้นสมมติว่าเป็นการสรรเสริญคนที่ผิดโสตวิญญาณของคนที่ได้ยินจะเป็นกุศลวิบากหรืออกุศลวิบาก ?

ท่านอาจารย์ ควรจะต้องเป็นอะไร ?

ประวิทย์ อกุศลวิบาก

ท่านอาจารย์ สำหรับโดยเหตุปัจจัย มีข้อสงสัยอะไรอีกไหม