มหาสัจจกสูตร

เพื่อประกอบความเข้าใจของท่านผู้ฟัง

ในมัชฌิมานิกาย มูลปัณณาสก์ มหาสัจจกสูตร ที่เคยได้กล่าวแล้วว่า

สัจจกนิครนถ์เห็นข้อประพฤติปฏิบัติของพระภิกษุสงฆ์ แล้วได้สนทนาปราศรัยกับพระผู้มีพระภาคว่า

พระภิกษุสงฆ์มีกายมิได้อบรม แต่มีจิตที่อบรม เพราะเหตุว่าพระภิกษุสงฆ์ในพระพุทธศาสนาประพฤติตามพระธรรมวินัย แต่พระผู้มีพระภาคตรัสกับสัจจกนิครนถ์ว่า

ผู้ที่มีกายมิได้อบรม มีจิตมิได้อบรม ก็คือ บุคคลที่เวลาที่สุขก็สุขนัก เวลาที่ทุกข์ก็ทุกข์นัก ส่วนบุคคลผู้มีกายอบรมแล้ว มีจิตอบรมแล้ว เวลาที่สุขเวทนาเกิดขึ้น ก็ไม่ยินดีนัก เวลาที่ทุกขเวทนาเกิดขึ้นก็ไม่เสียใจนัก ไม่ได้ห้ามไม่ให้สุขเวทนาเกิด หรือว่าไม่ได้ห้ามไม่ให้ทุกขเวทนาเกิด เพราะเหตุว่าห้ามไม่ได้ ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา จะหาเมื่อไหร่ก็ไม่ได้สักอย่างเดียว แต่ว่าผู้ที่มีกายอบรมแล้ว มีจิตอบรมแล้ว เวลาที่สุขเวทนาเกิดขึ้นก็ไม่สุขนัก เวลาที่ทุกขเวทนาเกิดขึ้นก็ไม่ทุกข์นัก