เป็นมนุษย์ อยู่ในโลก ไม่พ้นไปจากกามาวจรจิต ๕๔ ประเภท
เพราะฉะนั้น ขณะนี้เรากำลังเป็นมนุษย์อยู่ในโลก และมีจิตประเภทต่างๆ ซึ่งยังไม่พ้นไปจากกามาวจรจิต เพราะฉะนั้นก็ควรที่จะได้ทราบความละเอียดว่า กามาวจรจิตมีเท่าไหร่โดยทรงประมวลไว้ว่ามี ๕๔ ประเภท แต่มีความหลากหลายมากกว่านั้นมาก แต่ก็รวมอยู่ในประเภท ๕๔ ประเภทนี่เอง และใน ๕๔ ประเภท จำแนกเป็นอกุศลจิต ๑๒ เป็นอเหตุกจิต ๑๘ และโสภณจิต ๒๔
ซึ่งถ้าไม่เคยได้ศึกษาได้ฟังเลย เราไม่มีโอกาสจะเข้าใจลักษณะของจิตซึ่งเป็นอย่างนี้จริงๆ แต่เมื่อได้ฟังเราก็สามารถที่จะรู้ว่าอกุศลจิต ๑๒ มีอะไรบ้าง คือเป็นโลภมูลจิต ๘ โทสมูลจิต ๒ โมหมูลจิต ๒ นี่เริ่มจำนวนแล้ว แต่ไม่ได้หมายความว่าให้เราไปติดที่จำนวน แต่ให้ทราบว่า ด้วยพระปัญญาคุณที่ทรงตรัสรู้ความหลากหลายของสภาพของจิต แม้ว่าอกุศลจิต โลภมูลจิตจะแยกออกไปอีกมากเป็นส่วนละเอียดวิจิตรต่างๆ ก็ตามก็อยู่ในประเภทของโลภมูลจิต ๘ และก็โทสมูลจิต ๒ โมหมูลจิต ๒ ซึ่งเราเองไม่สามารถที่จะคิดบัญญัติได้ ที่จะเอาโลภะทั้งหลายมาประมวลกันเป็นประเภทว่าต่างกัน ๘ ประเภท แต่พระองค์ก็ทรงแสดงว่า ถึงจะมีความเห็นผิดหลากหลายมากมายสักเพียงไหนก็ตาม ก็ได้แก่จิตซึ่งมีความติดข้อง ในความเห็นนั้น จึงเป็นโลภมูลจิต ก็แสดงให้เห็นว่าโดยประเภทใหญ่ๆ ก็ทรงจำแนกไว้เพื่อให้เราได้เข้าใจ
ที่มา ...