เมื่อกล่างถึงจิต ต้องรู้เรื่องชาติของจิต
เมื่อกล่าวถึงจิต ต้องรู้เรื่องชาติของจิต เพราะว่าจิตที่เกิด "ชา-ติ คือ เกิด" เกิดแล้วต้องเป็นอย่างหนึ่งอย่างใดใน ๔ อย่าง ชาติของจิต มี ๔ เท่านั้น คือ กุศล ๑ เกิดเป็นกุศล เมื่อเกิดเป็นกุศลแล้วดับ จะไปเป็นอย่างอื่นไม่ได้เลย เกิดเป็นอกุศล เมื่อเกิดเป็นอกุศลแล้วก็ดับ จะไปเป็นอย่างอื่นไม่ได้ กุศล และอกุศลเป็นเหตุ เมื่อเหตุมี ผลก็ต้องมี และผลก็คือจิตที่เป็นวิบาก สุกงอมเมื่อไหร่ เพราะว่ากรรมมีมากมาย สะสมมานานแสนนาน แล้วแต่ว่ากรรมไหนพร้อมสุกงอมที่จะให้ผล ก็เกิดขึ้นโดยวิบากจิต คือทำให้จิตนั่นแหล่ะเกิด แต่จิตประเภทนี้ไม่ใช่เหตุ เป็นจิตที่เป็นผลจึงเป็นวิบากจิต สำหรับกิริยาจิต ไม่ใช่ทั้งกุศลจิต อกุศลจิต และวิบากจิต แต่มีปัจจัยที่จะทำให้กิริยาจิตแต่ละประเภทนั้นเกิดขึ้นตามควร ถ้าเรื่องชาติไม่มีข้อสงสัยเลย เราก็อาจจะพิจารณาว่า เดี๋ยวนี้ จิตชาติอะไร แต่ถ้ายังไม่รู้ ยังไม่ได้ฟังตอนต้นที่ว่าตั้งแต่ปฏิสนธิมีอะไรบ้าง จนกระทั่งถึงขณะนี้ ตั้งแต่หลับจนกระทั่งตื่น จนกระทั่งหลับอีก ตื่นอีก จนกว่าจะตายนั้นเป็นอย่างไร เราก็ไม่สามารถที่จะรู้ได้ แต่ว่าถ้าศึกษาไปเรื่อยๆ ความเข้าใจก็เพิ่มขึ้น แต่สำหรับเรื่องชาติของจิตขอให้ทุกคนรู้ว่า เป็นสิ่งที่จะต้องรู้ อย่าทิ้ง ถ้าพูดถึงจิตแล้วบอกว่าไม่รู้ว่าชาติอะไร ตั้งต้นใหม่ ไปไหนไม่ได้ ก็ต้องกลับมารู้ตั้งแต่ต้น
ที่มา ...