เห็นของปุถุชน กับ เห็นของพระอริยะ
ผู้ฟัง ความแตกต่างในขณะที่เห็นของพระอริยะกับปุถุชนธรรมดา ซึ่งเห็นเป็นคน เป็นสัตว์ ในขณะที่เป็นปัญจทวาราวัชชนจิต การเห็นเกิดขึ้น ปุถุชนก็เห็น พอถึงมโนทวารแล้วก็จะเห็นเป็นคน แต่อย่างของพระอริยะที่ท่านเห็นถูกต้อง ท่านจะเห็นเป็นคนก่อน หรือไม่ ถึงจะมีความเข้าใจว่าไม่ใช่คน สัตว์ สิ่งของ
ท่านอาจารย์ ที่จริงก็เป็นการเกิดดับสืบต่อกันของจิตตามลำดับซึ่งใครก็เปลี่ยนแปลงไม่ได้ เพราะฉะนั้น ไม่ว่าจะเป็นจิตของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า จิตของพระอรหันต์ จิตของพระอริยบุคคล จิตของปุถุชนก็ตามแต่ จิตต้องเกิดดับสืบต่อตามลำดับ เพราะฉะนั้น เมื่อภวังคุปัจเฉทะดับแล้ว ปัญจทวาราวัชชนจิตเกิด ขณะนี้กล่าวถึงทางตา ที่คุณรัชดากล่าวถึงเมื่อสักครู่นี้ จิตของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นอย่างนี้ หรือไม่ คือหลังจากภวังคุปัจเฉทะดับแล้ว ปัญจทวาราวัชชนจิตก็ต้องเกิด เพราะว่ารูปกระทบกับจักขุปสาท จิตของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นอย่างนี้ หรือไม่
ผู้ฟัง เป็นแบบนี้
ท่านอาจารย์ จิตของพระอรหันต์
ผู้ฟัง เช่นเดียวกัน
ท่านอาจารย์ จิตของพระอริยะ
ผู้ฟัง เช่นดียวกัน
ท่านอาจารย์ จิตของปุถุชน
ผู้ฟัง ก็เหมือนกัน
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้น ถึงกาละที่จักขุทวารวิถีดับแล้ว ภวังคจิตเกิดคั่นแล้ว มโนทวารวิถีจิตเกิดต่อแล้ว ไม่ว่าจะจิตของพระอรหันต์ หรือของใครก็อย่างนี้ เพราะฉะนั้นคำถามนี้จะเป็นอย่างไร หลังจากนั้นแล้วก็คือไม่ว่าใครก็สามารถที่จะรู้ว่าสิ่งที่เห็นเป็นอะไรเหมือนกันหมด
ผู้ฟัง สิ่งที่เห็นเป็นบุคคลชื่อนั้น ชื่อนี้ แต่ความเข้าใจของพระอริยะจะต่างกับปุถุชน
ท่านอาจารย์ แน่นอน ปัญญาก็ดับกิเลสไปตามลำดับ แต่ว่าไม่สามารถเปลี่ยนแปลงการเกิดดับสืบต่อของจิตได้
ผู้ฟัง แสดงว่าอยู่ที่ความเข้าใจใช่ หรือไม่
ท่านอาจารย์ อยู่ที่ปัญญาที่ได้ดับกิเลสแล้ว กับที่ยังไม่ได้เกิดขึ้นดับกิเลส
ที่มา ...