ทุกขเวทนาเป็นอนันตรปัจจัยหรือไม่
ครั้งแรกคุณศุภัสสรก็กล่าวว่าต้องการรู้มากๆ ฟังมากๆ ใช่ หรือไม่ แต่ตอนนี้เป็นอย่างนั้น หรือไม่ เพราะเหตุว่าจุดประสงค์คือเพื่อให้เข้าใจ ถ้าเราจะกล่าวถึงเรื่องปรมัตถธรรมแยกเป็นขันธ์โดยชาติ โดยภูมิ โดยเป็นอะไรก็แล้วแต่ ฟังดูเหมือนว่าเราเข้าใจมาก แต่ถ้าเราพบคำว่า “ทุกขะ ทุกข์” เราจะทราบเลยว่าสามารถที่จะเข้าใจในลักษณะของทุกขเวทนากับโทมนัสเวทนาโดยชาติ แยกกันว่าเป็นชาติอะไร โดยภูมิ ขณะนี้แสดงให้เห็นว่าเราไม่จำเป็นที่จะต้องไปติดข้องที่ชื่อให้มาก แต่เราสามารถที่จะเข้าใจลักษณะนั้นโดยประการต่างๆ ที่ว่า ถ้ากล่าวถึงชาติเราก็รู้ว่าโทมนัสเวทนาเป็นอกุศล จะเป็นกุศลไม่ได้
นี้ก็คือทำให้เรามีความเข้าใจ ในสิ่งซึ่งเราคิดว่าเรารู้ชื่อมามากมาย แต่เมื่อถึงบางครั้งเราจะกลับไปทบทวน และเราก็จะทราบได้ว่าเราสามารถที่จะเข้าใจธรรมนั้นด้วยตนเอง ที่เราได้ยินโดยประการใดบ้างโดยประการต่างๆ โดยปัจจัยก็ได้ เช่น ทุกขเวทนาเป็นอนันตรปัจจัย หรือไม่ เห็น หรือไม่ ถ้าจะให้เข้าใจถูกตามความเป็นจริง เมื่อเราเข้าใจแล้วเราตอบได้ เพราะไม่ใช่เฉพาะจิตเท่านั้นที่เป็นอนันตรปัจจัย จิต และเจตสิกเป็นอนันตรปัจจัย เพราะฉะนั้นทุกขเวทนาที่เกิดดับไปแล้วเป็นอนันตรปัจจัย หรือไม่ เท่านี้ก็คือว่าเราเข้าใจโดยที่เราไม่ต้องไปคำนึงถึงว่าเราอยากรู้มากๆ รู้ชื่อ แต่ว่าความเข้าใจของเราถูกต้องขึ้น เข้าใจโดยประการต่างๆ ของแม้แต่สิ่งที่เราได้ยินได้ฟังชัดเจนขึ้น ถูกต้องขึ้น และก็ทำให้คลายความสงสัยด้วย และสามารถจะเป็นพื้นฐานที่จะทำให้รู้ว่าถ้ามีลักษณะนั้นเกิดขึ้น สามารถจะเข้าใจโดยประการใดบ้าง
ที่มา ...