พูดถึงสภาพธรรมให้เข้าใจในภาษาของเราก่อนจะใช้คำบาลี

คือเวลาที่เราจะกล่าวถึงสภาพธรรม ให้เข้าใจในภาษาของเราแล้วก็จะต้องเข้าใจในคำภาษาบาลีซึ่งต้องตรงกันด้วย แต่ถ้าใช้ภาษาบาลีก่อน เราอาจจะไม่เข้าใจว่า อเหตุกมี ๑๘ แล้วคืออะไร แล้วก็ลืม แต่ถ้าเข้าใจว่าในสภาพธรรมซึ่งเป็นเหตุจะได้แก่เจตสิก ๖ ประเภท โลภะเป็นเหตุ ๑ โทสะเป็นเหตุ ๑ โมหะเป็นเหตุ ๑ เหตุ ๓ เหตุนี้เป็นอกุศลเหตุ ถ้ามีใครบอกว่าไม่ใช่ เราจะว่าอย่างไร ตามเขาไป หรือ ไม่ใช่ก็ต้องไม่ใช่ หรือถึงใครจะบอกว่าไม่ใช่ แต่เจตสิก ๓ ดวงนี้ก็เป็นอกุศลเหตุ เพราะว่าเป็นตัวเหตุ นี้คือความเข้าใจจริงๆ ซึ่งไม่ต้องอาศัยคนอื่น แต่อาศัยการที่ฟังธรรมแล้วเข้าใจ ไตร่ตรอง และก็รู้ว่าเป็นความเข้าใจจริงๆ ที่ปรมัตถธรรมเปลี่ยนไม่ได้

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 56