แต่ละบุคคลมีอุปนิสัยต่างๆกันตามการสะสมของจิตที่เกิดดับสืบต่อกัน

เพราะฉะนั้นแต่ละท่านสังเกตได้ว่า แต่ละบุคคลมีอัธยาศัยต่าง ๆ กัน มีอุปนิสัยต่าง ๆ กัน ตามการสะสมของจิตแต่ละขณะ ซึ่งเกิดดับสืบต่อกัน บางท่านก็เป็นผู้ที่ใจบุญใจกุศล ก็หมายความว่าจิตที่เป็นบุญเป็นกุศลได้เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป แล้วก็สืบต่อสะสมเป็นปัจจัยให้เกิดจิตซึ่งเป็นบุญ เป็นกุศลต่อ ๆ ไปข้างหน้า หรือว่าอกุศลก็เช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็นโลภะ โทสะ โมหะ ซึ่งมีอยู่ในจิต เมื่อเกิดขึ้น จิตดวงนั้นดับไปแล้ว เป็นปัจจัยให้จิตดวงต่อไปเกิดขึ้น สะสมสันดานของตนเอง คือ สิ่งที่มีอยู่สืบต่อจากจิตดวงก่อนที่ดับไป

เพราะฉะนั้น ก็ทราบ ๒ ปัจจัย คือ อารัมมณปัจจัย และอนันตรปัจจัย