สัพพจิตตสาธารณเจตสิก กับ ภวังคจิต

ผู้ฟัง ในวิถีจิตมีเจตสิกสัพพจิตตสาธารณเจตสิกทั้ง ๗ ตัวนี้เกิดกับจิตทุกดวง

ท่านอาจารย์ ถูกต้อง

ผู้ฟัง ที่ภวังคจิตมีเจตสิกนี้ด้วยหรือไม่

ท่านอาจารย์ ถ้ากล่าวว่าทุกประเภท ก็คือจิตทุกประเภทไม่เว้นเลย

ผู้ฟัง แต่ว่าที่ภวังค์ไม่มีจิตที่รู้อารมณ์

ท่านอาจารย์ ภวังคจิตรู้อารมณ์ โดยไม่อาศัยทวารหนึ่งทวารใด

ผู้ฟัง แต่อารมณ์นั้นเป็นของอดีต

ท่านอาจารย์ ไม่ต้องกล่าวถึงเพราะว่าไม่ปรากฏใช่ไหม ตอนนี้กำลังกล่าวถึงภวังคจิต รู้อารมณ์โดยไม่อาศัยทวารหนึ่งทวารใดเลย ไม่ได้อาศัยตา ไม่ได้อาศัยหู ไม่ได้อาศัยจมูก ไม่ได้อาศัยลิ้น ไม่ได้อาศัยกาย ไม่ได้อาศัยใจ

ผู้ฟัง อารมณ์ที่ภวังคจิตรู้จะเป็นอารมณ์อะไร

ท่านอาจารย์ เมื่อคืนนี้นอนหลับสนิทไหม อารมณ์อะไรรู้ได้ไหม ไม่รู้ก็คือไม่รู้ ผู้ที่รู้ได้คือใคร

ผู้ฟัง พระพุทธเจ้า

ท่านอาจารย์ คนอื่นจะรู้ได้ไหม ขณะนี้เห็น ตอบได้ว่ากำลังเห็นอะไร แต่ขณะที่นอนหลับสนิท จะตอบได้ไหมขณะนั้นรู้อารมณ์อะไร มีอะไรปรากฏให้รู้

ผู้ฟัง ก็ไม่ได้

ท่านอาจารย์ ไม่ได้ก็คือไม่ได้ เพราะไม่ได้อาศัยทวาร แต่จิตเห็นอาศัยทวาร คือจักขุปสาทเป็นทวารให้สิ่งที่เป็นธาตุชนิดหนึ่งสามารกระทบ และปรากฏในขณะนี้ได้ ถ้าไม่มีจักขุปสาทเป็นทวาร จิตเห็นไม่เกิดก็จะไม่สามารถที่จะเห็นสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ได้เลย

ผู้ฟัง เพราะฉะนั้นถ้าจะกล่าวว่าสัพพจิตตสาธารณเจตสิกทั้ง ๗ ตัว ประกอบกับภวังคจิต ก็ยังมีข้อสงสัยอยู่

ท่านอาจารย์ ขณะนี้ผัสสเจตสิกกำลังเกิดกับจักขุวิญญาณ รู้ผัสสเจตสิกได้ไหม

ขณะนี้มีสิ่งที่ปรากฏ เพราะฉะนั้นเห็นสิ่งที่ปรากฏ แต่เจตสิกที่เกิดกับจักขุวิญญาณที่เห็น ทราบได้ไหม

ผู้ฟัง ไม่ได้

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นกำลังนอนหลับสนิทจะมีมนสิการเจตสิก จะมีสัพพจิตตสาธารณเจตสิกเกิดก็ไม่สามารถที่จะรู้ได้ ต้องอบรมเจริญปัญญาถึงจะสามารถที่จะค่อยๆ รู้ได้ ไม่ใช่อยากจะรู้ไปเลย แต่เครื่องพิสูจน์ก็คือว่าหลับสนิท มีอะไรปรากฏหรือไม่ ทั้งๆ ที่มีจิตกำลังเกิดดับแต่เมื่อไม่ได้อาศัยทวารหนึ่งทวารใด ก็ไม่สามารถที่จะรู้สิ่งที่สามารถกระทบ และปรากฏทางทวารนั้นๆ ได้ และไม่ใช่แต่เฉพาะมนสิการ หรือผัสสเจตสิกที่ไม่ปรากฏ เจตสิกทั้ง ๗ ที่เกิดกับจักขุวิญญาณมีอะไรปรากฏหรือไม่ในขณะนี้

ผู้ฟัง ถ้าจะว่าไม่ปรากฏก็พอจะรู้

ท่านอาจารย์ คิด เข้าใจว่ามี แต่ไม่ได้รู้ลักษณะที่เกิดดับ

ผู้ฟัง ที่คิด และเข้าใจคือต้นเหตุของความรู้

ท่านอาจารย์ ต้องเป็นความเข้าใจถูกว่า ขณะที่หลับสนิทไม่ได้อาศัยทวารหนึ่งทวารใดเลย