ปัจจัย ๔ ให้จักขุวิญญาณเกิด

อ.ธิดารัตน์ การที่จักขุวิญญาณจะเกิดก็อาศัยปัจจัย ๔ อย่างด้วยกัน ได้แก่ปสาทรูป ได้แก่จักขุปสาทรูปซึ่งยังไม่แตกดับด้วย คือ จักขุปสาทนั้นต้องยังมีอยู่นั่นเอง และอาศัยรูป ได้แก่สิ่งที่ปรากฏทางตาที่เราเข้าใจกัน ไม่ว่าจะเป็นสี หรือวัณณะ หรือคำอื่นๆ ที่ท่านอธิบายต่างๆ ซึ่งมาปรากฏได้ทางจักขุทวาร ท่านใช้คำว่ารูปมาสู่คลอง ก็คือเมื่อมีจักขุปสาทซึ่งยังไม่แตกดับยังมีอยู่ กระทบกับรูปารมณ์ และมีแสงสว่างซึ่งเป็นอีกปัจจัยหนึ่ง ซึ่งการที่จะเห็นได้ต้องอาศัยแสงสว่างเป็นอีกหนึ่งปัจจัย และมนสิการ ในที่นี้หมายถึงจักขุทวาราวัชชนะ ซึ่งเป็นจิตดวงแรกของวิถีจิตทางตา ทั้ง ๔ อย่าง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 68