ตทารัมมณวิถี

ยังเหลือวิถีจิตอีกวิถีหนึ่งนะคะ คือ “ตทาลัมพนวิถี” ซึ่งก็เป็นวิบาก แต่มีความต่างกับวิบากอื่น เพราะรับอารมณ์ต่อจากชวนวิถี แต่ไม่ใช่ผลของชวนวิถี กรรมที่ได้กระทำแล้วดับไปนี้ จะให้ผลเป็นขณะต่อไปทันทีไม่ได้ นอกจากโลกุตตรกุศลเท่านั้น

เพราะฉะนั้นท่านที่ทำกุศลแล้ว ชวนวิถีเกิดแล้ว ตทาลัมพนวิถีเกิดต่อเป็นวิบาก แต่ไม่ใช่เป็นผลของชวนวิถีที่ดับไป เพราะฉะนั้นก็จะเห็นว่า กรรมไม่ให้ผลทันทีที่ดับลงไป ถ้าเป็นโลกียกรรม เฉพาะโลกุตตรกุศลเท่านั้นที่เป็นอกาลิโก คือ เมื่อ “มรรคจิต” ดับไปแล้ว จิตอื่นจะเกิดต่อไม่ได้ นอกจาก “ผลจิต” ซึ่งมีนิพพานเป็นอารมณ์เช่นเดียวกับมรรคจิต

สำหรับวิถีจิตทั้ง ๗ มีข้อสงสัยไหมคะ

“ตทาลัมพนวิถีจิต” มีความละเอียดมาก เพราะแล้วแต่ปฏิสนธิจิตว่า ปฏิสนธิด้วยจิตดวงใด ประกอบด้วยปัญญาหรือว่าไม่ประกอบด้วยปัญญา จิตที่จะเกิดขึ้นทำตทาลัมพนกิจ ก็มีมากดวง น้อยดวง ตามประเภทของปฏิสนธิจิต ถ้าเป็นปฏิสนธิจิตซึ่งเป็นมหากุศลชั้นยอดเยี่ยมก็มีวิบากซึ่งจะกระทำตทาลัมพนกิจได้มาก เพราะเหตุว่าวิบากจิตที่กระทำตทาลันพนกิจนั้นรับอารมณ์ตามชวนะ แล้วแต่ว่าชวนะที่เกิดขึ้นรู้อารมณ์นั้น จะมีเวทนาอะไร หรือว่าจะเป็นกุศล หรือว่าจะเป็นอกุศล ตทาลัมพนจิตซึ่งเป็นวิบากจิตก็มีหลายประเภท ซึ่งจะเกิดขึ้นตามชวนวิถี