กรรมที่ได้กระทำแล้ว ย่อมเป็นปัจจัยให้วิบากเกิด

ผู้ฟัง การเห็นดี เห็นไม่ดี ได้ยินดี ได้ยินไม่ดี ได้กลิ่นดี ได้กลิ่นไม่ดี ลิ้มรสดี ลิ้มรสไม่ดี กระทบสัมผัสดี และกระทบสัมผัสไม่ดี ล้วนมาจากเหตุใช่ไหม

ท่านอาจารย์ เป็นผลของกรรมที่ได้กระทำแล้ว

ผู้ฟัง และย่อมมีเหตุมาก่อนในอดีตถึงจะให้ผลเป็นวิบาก

ท่านอาจารย์ กุศลกรรม และอกุศลกรรมที่ได้กระทำแล้ว เป็นปัจจัยให้วิบากจิตเกิดซึ่งเป็นอเหตุกะด้วย เพราะว่ากรรมที่ได้กระทำแล้วต้องทำให้วิบากเกิด แม้วิบากนั้นไม่มีเหตุเกิดร่วมด้วยก็เกิดได้เป็นผลของกรรม ส่วนวิบากที่มีเหตุเกิดร่วมด้วยก็มี

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 76