สภาพธรรมที่เป็นวิบาก เป็นนามธรรมอย่างเดียว


    แต่ว่าต้องทราบด้วยว่า สภาพธรรมที่เป็นวิบากเป็นนามธรรมอย่างเดียว คือ เป็นจิตและเจตสิกซึ่งเป็นสภาพที่รู้อารมณ์เช่นเดียวกับเหตุ คือ กุศลและอกุศล เมื่อกุศลหรืออกุศลเป็นนามธรรม เป็นสภาพธรรมที่เป็นสภาพรู้อารมณ์ ผลของกุศลและอกุศลนั้นก็ต้องเป็นนามธรรม คือ เป็นสภาพที่รู้อารมณ์เช่นเดียวกัน

    เพราะฉะนั้นวิบากทั้งหมดไม่ใช่รูปธรรมเลย วิบากทั้งหมด ได้แก่ นามธรรม คือ จิตและเจตสิก ซึ่งเป็นผลโดยตรงของเหตุซึ่งเป็นนามธรรม คือ กุศลธรรมและอกุศลธรรม กุศลและอกุศลเป็นปัจจัยให้เกิดรูปธรรมได้ เช่นเดียวกับกุศลและอกุศลเป็นปัจจัยให้เกิดนามธรรมซึ่งเป็นวิบาก แต่ว่ารูปธรรมนั้นไม่ใช่วิบาก เป็นผลของกุศลหรืออกุศลได้ แต่ไม่ใช่วิบาก สำหรับจิตและเจตสิกเท่านั้นที่เป็นวิบาก


    หมายเลข 7093
    23 ส.ค. 2558