อัชฌัตตสัญโญชน์ - พหิทธาสัญโญชน์

ท่านพระสารีบุตรกล่าวต่อไปว่า

ฉันทราคะในกามภพ กล่าวคือ “อัชฌัตตะ” ชื่อว่า “อัชฌัตตสังโยชน์” ฉันทราคะในรูปภพและอรูปภพ กล่าวคือ “พหิทธา” ชื่อว่า “พหิทธาสังโยชน์”

“อัชฌัตตสังโยชน์” คือ สังโยชน์ในภายใน

“พหิทธาสังโยชน์” คือ สังโยชน์ในภายนอก

นี่เป็นการจำแนกธรรมโดยนัยต่าง ๆ ซึ่งธรรมที่มีอยู่นี้ คือ จิตเกิดขึ้นเพียงขณะเดียว ๆ ๆ แต่ความวิจิตรของสัมปยุตตธรรม ซึ่งเกิดร่วมด้วยทำให้จิตต่างกันออกไปเป็นประเภทต่าง ๆ

เพราะฉะนั้นความยินดีพอใจในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ คือ ฉันทราคะในกามภพ กล่าวคือ อัชฌัตตะ ชื่อว่า “อัชฌัตตสังโยชน์” เป็นสังโยชน์ภายในที่ใกล้มาก ที่มีอยู่เป็นประจำ

ส่วนฉันทราคะในรูปภพและในอรูปภพ กล่าวคือ พหิทธา ชื่อว่า “พหิทธาสังโยชน์”