ความมั่นคงว่าโลกทั้ง ๖ เท่านั้นที่มีปรากฏอยู่


    ผู้ฟัง จากที่ได้ฟังแล้วก็มีความมั่นคงเชื่อมั่นว่าในชีวิตประจำวันมีอะไรเกิดขึ้นกับเรา และจริงๆ แล้วโลกทั้ง ๖ เท่านั้นเองที่มีปรากฏอยู่ ต้องมั่นคงตรงนี้จริงๆ ว่ามีเพียงโลกทั้ง ๖ เท่านั้น สติจะเกิดให้ระลึกหรือไม่นั่นก็อีกเรื่อง แต่ความมั่นคงตรงนี้ต้องมีเกี่ยวกับการพิจารณาไม่ต้องไปไหนไกลเลย เพราะโลกทั้ง ๖ พิสูจน์ได้อยู่แล้ว เพื่อนๆ สหายธรรมที่ศึกษาอบรมตรงนี้ว่ามั่นคงตรงนี้หรือยังว่ามี ๖ ทางเท่านั้น ถ้ามั่นคงตรงนี้แล้ว ก็จะไม่ไปไกล ๖ ทางที่เกิดขึ้นแต่ละขณะนั่นเอง คือความไม่มีตัวตน และเหมือนกับว่าเราเข้าใจผิดคิดว่าเป็นตัวเรา

    ท่านอาจารย์ เท่าที่ฟังก็มีความรู้สึกว่าจะมีการห่วงเรื่องกิเลสของตัวเอง แต่ถ้าตามความเป็นจริงเป็นผู้ที่ตรงว่ายังมีกิเลสอยู่ และก็ยังมีการไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏจนกว่าจะถึงความเป็นพระโสดาบันบุคคล ถ้ามีความเข้าใจอย่างนี้เวลาที่กิเลสประเภทใดเกิดขึ้น ก็เห็นลักษณะนั้นตามความเป็นจริงว่ายังมีอยู่ และจากการฟังธรรมก็จะสามารถเกิดความเข้าใจได้ว่าขณะนั้นก็เป็นสภาพธรรมชนิดหนึ่งซึ่งไม่ใช่เรา นี้ก็จะเป็นประโยชน์กว่าการจะคิดว่าเราศึกษาธรรมแล้วทำไมเรามียังกิเลสเกิด อย่างนั้นอย่างนี้ซึ่งอย่างไรก็ยังต้องมีกิเลสจนกว่าจะถึงความเป็นพระอริยบุคคล

    เพราะฉะนั้นถ้าเกิดโกรธ เกิดโลภอะไรขึ้นมา เกิดแล้วใครห้ามได้ สิ่งนั้นมีปัจจัยเกิดแล้ว แต่สามารถที่จะเข้าใจถูกได้ว่าขณะนั้นเป็นสภาพอย่างนั้นๆ ไม่เป็นอย่างอื่น เพราะเหตุว่าโลภะก็มีหลายระดับขั้น โทสะก็มีหลายระดับขั้น และก็ยังมีกิเลสอกุศลเล็กๆ น้อยๆ อีกใช่ไหม ความริษยา ความตระหนี่ ความสำคัญตน พวกนี้ก็เป็นสิ่งซึ่งยังไม่ได้ดับไปเลย ฉะนั้นถ้ามีปัจจัยปรุงแต่งเมื่อไหร่จึงเกิด ถ้ายังไม่มีปัจจัยที่เหมาะสม เราไม่สามารถจะคาดคะเนได้เลยว่าเราเป็นผู้ที่มีอัธยาศัยที่ได้สะสมมาแล้วมากน้อยประการใดบ้าง จนกว่าจะมีเหตุปัจจัยให้สิ่งนั้นเกิดแล้วปรากฏ ชาตินี้ทั้งชาติกิเลสอย่างนั้นอาจจะไม่เกิดปรากฏ อีกชาติหนึ่งอาจจะปรากฏก็ได้ เพราะฉะนั้นจึงเป็นผู้ที่ไม่ประมาท และรู้ความจริงว่าไม่ว่าจะเป็นกิเลสประเภทไหนก็มีสะสมอยู่ พร้อมด้วยปัจจัยเมื่อไหร่ก็เกิดเมื่อนั้น แต่สามารถที่จะเห็นว่านี่เป็นธรรม นี่คือประโยชน์ ไม่ว่าจะในขั้นคิด ขั้นพิจารณารู้สึกตัว หรือขั้นสติปัฏฐานที่สามารถรู้ลักษณะซึ่งปรากฏแล้วก็หมดไปอย่างเร็วมาก แต่ความเป็นตัวตนทำให้ไม่รู้ว่าสิ่งนั้นหมดแล้ว ก็ยังคงคิดถึงอยู่เรื่อยๆ ไปว่าเป็นของเราบ้าง คิดไปเรื่องว่าทำไมจึงเกิดบ้าง หรืออาจจะคิดไปทำอย่างไรถึงจะได้น้อยลงไปบ้าง หรืออาจจะคิดว่าเมื่อไหร่จะหมดบ้าง ก็เป็นเรื่องของสภาพธรรมนั้นเอง

    ที่มา ...

    พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 88


    หมายเลข 7253
    22 ม.ค. 2567