วาระหนึ่งมีวิถีจิตหลายวิถีมากน้อยต่างกันตามแต่ละวาระ
ผู้ฟัง วาระหนึ่งก็มีวิถีจิตหลายวิถี
ท่านอาจารย์ มากน้อยต่างกัน
ผู้ฟัง แต่ว่าวาระหนึ่งจะมีจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ
ท่านอาจารย์ ไม่ใช่ ตอบใหม่
ผู้ฟัง วาระหนึ่งมีหลายวิถี
ท่านอาจารย์ มากน้อยต่างกันตามแต่ละวาระ บางวาระก็มีจิตเกิดดับมาก บางวาระก็น้อยกว่านั้น เช่น บางวาระไม่มีตทาลัมพนะ ขาดไปแล้ว ๒ ขณะ บางวาระไม่มีชวนะ ขาดไปแล้วอีก ๗ ขณะ บางวาระมีเต็มอยู่ถึงตทาลัมพนะ แสดงว่าวาระหนึ่งจะมีวิถีจิตเกิดดับไม่เท่ากัน
ผู้ฟัง แต่อย่างไรก็ตาม รูปที่จิตรู้อารมณ์ก็ต้องดับใน ๑๗ ขณะของจิต
ท่านอาจารย์ จะรู้หรือไม่รู้ รูปจะเป็นอารมณ์หรือไม่เป็นอารมณ์ก็ตาม รูปทุกรูปที่เกิดที่เป็นสภาวรูปจะมีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ จิตไหนก็ได้ ภวังคจิต ๑๗ ขณะรูปหนึ่งดับไป ภวังคจิตอีก ๑๗ ขณะ รูปที่เกิดพร้อมภวังค์ขณะแรกก็ดับไป ไม่ต้องไปยุ่งเกี่ยวกับวาระที่เป็นวิถีเลย อายุของรูปก็คืออายุของรูป แต่ที่แสดงวาระคู่กับอายุของรูปเพื่อจะแสดงให้เห็นว่าบางวาระจิตจะมีวิถีจิตเกิดดับมาก เพราะเหตุว่ารูปยังอยู่ต่อไปจนกระทั่งถึงตทาลัมพนะแล้วรูปนั้นถึงจะดับ ไม่ต้องไปเกี่ยวกันเลย
ผู้ฟัง อย่างนั้นวาระนี่คือ ...
ท่านอาจารย์ วิถีจิต ที่รู้อารมณ์เกิดดับสืบต่อที่รู้อารมณ์เดียวกันจนกว่าจะหมดไม่รู้อารมณ์นั้นอีกต่อไปเป็นวาระหนึ่ง
ที่มา ...