เพราะเหตุไรพระผู้มีพระภาคจึงทรงแสดงธรรมเป็นอันมาก

ซึ่งข้อความในอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา ปริจเฉทที่ ๗ มีข้อความว่า

ถามว่า เพราะเหตุไร แม้พระผู้มีพระภาคจึงทรงแสดงธรรมไว้เป็นอันมากอย่างนั้น

แก้ว่า เพราะทรงประสงค์การอนุเคราะห์สัตว์ ๓ เหล่า จริงอยู่สัตว์มี ๓ เหล่า ด้วยอำนาจความหลงงมงายในนาม ๑ ในรูป ๑ และในนามและรูปทั้ง ๒ นั้น ๑ ด้วยอำนาจอินทรีย์แก่กล้า ๑ ไม่แก่กล้านัก ๑ อ่อน ๑ และด้วยอำนาจชอบคำย่อ ๑ ขอบคำปานกลาง ๑ ชอบคำพิสดาร คือ ละเอียด ๑

ท่านผู้ฟังชอบอย่างไหนคะ ชอบคำย่อ หรือว่าคำปานกลาง หรือว่าคำละเอียด ในสมัยที่ยังไม่รู้ว่าพระผู้มีพระภาคตรัสรู้อะไร และทรงแสดงธรรมอะไร ก็อาจจะคิดว่า ย่อๆก็พอ สั้นๆก็พอ จะได้เร็วๆดี ใช่ไหมคะ แต่เมื่อศึกษาแล้วก็รู้ว่า การที่จะได้ตรัสรู้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยอาศัยการบำเพ็ญพระบารมี ๔ อสงไขยแสนกัป หลังจากที่ได้ทรงได้รับคำพยากรณ์แล้ว พระธรรมที่ทรงแสดงย่อมเป็นประโยชน์มาก เพราะเหตุว่าบางท่านในตอนแรก อยากจะให้มีแต่คำที่เป็นเรื่องของสติปัฏฐานเท่านั้น คล้ายๆกับว่า เรื่องอื่นก็ไม่สนใจเลย อยากจะเจริญสติ อบรมเจริญปัญญา เพื่อดับกิเลสโดยรวดเร็ว เป็นไปได้ไหมคะ ที่คนที่ยังติดในนามธรรม ในรูปธรรม ในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ ในการยึดถือเวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ว่าเป็นเรา ตลอดหมด พร้อมด้วยความพอใจยินดีอย่างยิ่งในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะ จะมีสติและปัญญาเกิดรู้แจ้งแทงตลอดในความเกิดขึ้นและดับไปของสภาพธรรม ที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล ไม่ใช่ตัวตน โดยรวดเร็ว โดยที่ไม่ได้ฟังธรรมจนกระทั่งเข้าใจโดยลึกซึ้ง ซึ่งจะเป็นปัจจัยให้สติเกิดระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมตรงลักษณะที่เป็นนามธรรมและรูปธรรมได้