ข้อปฏิบัติคลาดเคลื่อน ไม่ใช่หนทางดับกิเลส

ถ้าข้อปฏิบัติคลาดเคลื่อนไปจากการที่จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่หนทางที่จะดับกิเลส แต่ว่าทำให้ผู้ประพฤติปฏิบัติผิด เข้าใจผิด คิดว่าสามารถที่จะดับกิเลสได้ ซึ่งไม่ใช่มีแต่เฉพาะยุคนี้สมัยนี้ แม้ในครั้งที่พระผู้มีพระภาคยังไม่ปรินิพพานก็มี ข้อความในสังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค อุทกสูตร ข้อ ๑๕๑ มีว่า

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ได้ยินว่า อุทกดาบสรามบุตรย่อมกล่าววาจาอย่างนี้ว่า เราขอบอก เราเป็นผู้ถึงซึ่งเวทโดยส่วนเดียว เราขอบอก เราเป็นผู้ชนะก่อนโดยส่วนเดียว เราขอบอก เราขุดเสียแล้วซึ่งมูลรากแห่งทุกข์ที่ใครขุดไม่ได้โดยส่วนเดียว

ท่านผู้ฟังก็คงจะทราบว่า อุทกดาบสเป็นใคร เป็นอาจารย์ที่พระผู้มีพระภาคได้เสด็จไปทรงศึกษาอรูปฌานจิตจนถึงเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน แต่ด้วยพระบารมีที่ได้ทรงบำเพ็ญมา ก็ทรงทราบว่า อุทกดาบสไม่ได้รู้แจ้งอริยสัจธรรม แต่เข้าใจว่าตนเองรู้แจ้งอริยสัจธรรม

พระผู้มีพระภาคตรัสต่อไปว่า

ดูกรภิกษุทั้งหลาย อุทกดาบสรามบุตรยังเป็นผู้ไม่ถึงซึ่งเวท ก็กล่าวว่าเราเป็นผู้ถึงซึ่งเวท ยังเป็นผู้ไม่ชนะก่อน ก็กล่าวว่าเราเป็นผู้ชนะก่อน ยังไม่ได้ขุดมูลรากแห่งทุกข์ ก็กล่าวว่า เราขุดมูลรากแห่งทุกข์ได้แล้ว

ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเมื่อจะกล่าวข้อนั้นโดยชอบ ควรกล่าวว่า เราขอบอก เราเป็นผู้ถึงซึ่งเวทโดยส่วนเดียว เราขอบอก เราเป็นผู้ชนะก่อนโดยส่วนเดียว เราขอบอก เราขุดมูลรากแห่งทุกข์ที่ใครขุดไม่ได้โดยส่วนเดียว