แล้วแต่ชนกกรรมที่จะให้ปัจจัยให้จิตผ่องใส หรือ เศร้าหมองก่อนตาย
ผู้ฟัง ผู้ที่จะปฏิสนธิในนรกหรือบนสวรรค์ขึ้นอยู่กับวาระสุดท้ายของจิตที่เกิดในขณะนั้น มีนิยายว่าเด็กสองคนไปหาปลา คนหนึ่งคิดถึงเพื่อนที่จะไปวัด เผอิญมีเหตุทำให้เสียชีวิตก็เลยไปสวรรค์โดยคิดถึงเพื่อนที่จะไปหาพระ สำหรับคนที่ไปหาพระก็เผอิญตาย ปรากฏว่านึกถึงเพื่อนที่จะไปหาปลาก็ได้ไปตกนรก ขอเรียนถามว่าจะเป็นอย่างนั้นหรือไม่
ท่านอาจารย์ ถ้าเป็นอกุศลกรรมให้ผลคือทำให้อกุศลวิบากเกิด ถ้าเป็นกุศลกรรมก็เป็นปัจจัยให้กุศลวิบากเกิด ซึ่งแล้วแต่กรรมที่จะเป็นกรรมให้ปฏิสนธิ กรรมใดที่จะเป็นชนกกรรมก็เป็นปัจจัยให้จิตก่อนจุติเศร้าหมอง หรือผ่องใสตามอารมณ์ที่ปรากฏในขณะนั้น ถ้าอารมณ์ที่ดีปกติก็เป็นโลภะใช่ไหม แต่ถ้าเป็นกุศลกรรมให้ผล และก็มีอารมณ์ที่ดี ดอกไม้ทิทย์บนสวรรค์หรืออะไรก็ตาม ที่จะปรากฏจริงๆ จิตขณะนั้นไม่ได้เป็นโลภะเพราะกุศลกรรมเป็นปัจจัยที่จะให้กุศลวิบากเกิด เพราะฉะนั้นขณะนั้นกุศลจิตต้องเกิด
ผู้ฟัง ถ้าเป็นโลภะก็ไม่น่าจะเป็นอารมณ์ดี
ท่านอาจารย์ เพราะปกติที่ไม่ตาย ปกติเราเป็นโลภะใช่ไหม ถ้าเห็นอารมณ์ที่น่าพอใจ แต่ถ้าถึงวาระที่ใกล้จะตาย กรรมหนึ่งจะเป็นชนกกรรมทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดในชาติต่อไป กรรมนั้นเองจะเป็นปัจจัยให้กุศลจิตเกิดก่อนจุติไม่ว่าอารมณ์ที่ปรากฏนั้นจะเป็นอารมณ์อะไร ชาติก่อนเป็นอย่างนี้ กลับไปรู้อีกไม่ได้ ไม่มีใครสามารถจะรู้ได้ด้วย ก่อนที่จะตายจริงๆ กุศลจิตหรืออกุศลจิตเกิดก่อนจิตุจิต ไม่มีใครสามารถรู้ได้
ที่มา ...