โสภณ ธรรมที่ดีงาม เกิดประกอบกับโสภณเหตุ

อ.ธีรพันธ์ ถ้าเป็นกุศลชาติก็จะต้องเป็นกุศลจิต เป็นกุศลธรรม คือสภาพธรรมที่ตัดรอนบาปธรรมเป็นฝ่ายกุศลชาติ แต่ถ้าเป็นโสภณจะมีความหมายที่กว้างมาก เพราะว่าธรรมที่ดีงามไม่ได้เจาะจงสภาพธรรมที่เป็นกุศลจิตอย่างเดียว แต่เป็นสภาพธรรมที่มีอโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุ เกิดร่วมด้วย ซึ่งทั้ง ๓ เหตุนี้เป็นได้ทั้งกุศลชาติ วิบากชาติ ซึ่งวิบากชาติก็จะมีเหตุที่เป็นอย่างน้อย ๒ เหตุ คือ อโลภเหตุ อโทสเหตุ หรือถ้ามีปัญญาเกิดร่วมด้วยก็จะมีอโมหเหตุ จึงเป็นสภาพธรรมที่ดีงาม ส่วนกิริยาจิตก็เป็นสภาพธรรมที่มีโสภณเหตุเกิดร่วมด้วยคือ อโลภเหตุ อโทสเหตุ อโมหเหตุที่เป็นสภาพธรรมที่ดีงาม ดังนั้น ถ้าได้ยินคำว่าสภาพธรรมที่ดีงามจะไม่ได้เจาะจงสภาพธรรมที่เป็นกุศลอย่างเดียว จะต้องเป็นสภาพธรรมที่เป็นกุศลชาติ วิบากชาติ และกิริยาชาติที่มีเหตุทั้ง ๓ เหตุเกิดร่วมด้วย

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 106