สัมปยุตตปัจจัย - จิตและเจตสิก
เราฟังมาแล้ว แล้วเราก็เข้าใจแล้ว เราเพียงแต่เพิ่มเติมชื่อเท่านั้นเอง นี่คือความหมายหนึ่งของสัมปยุตตปัจจัย และนามธรรมกับนามธรรมเป็นสภาพที่เกิดพร้อมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน และดับพร้อมกันด้วย และก็สามารถที่จะเป็นสภาพรู้หรือธาตุรู้ ซึ่งรูปธรรมไม่สามารถจะรู้อะไรเลย และแต่ละรูปก็เกิดเพราะสมุฏฐานต่างๆ คือเกิดเพราะกรรมเป็นปัจจัยให้รูปเกิด หรือเกิดเพราะจิตเป็นปัจจัยให้รูปเกิด หรือเกิดเพราะอาหาร อาหารเป็นปัจจัยให้รูปเกิด หรือเกิดเพราะอุตุเป็นปัจจัยให้รูปเกิด
เพราะฉะนั้น รูปจะไม่เป็นสัมปยุตตธรรมเลย สัมปยุตตธรรมใช้แต่เฉพาะนามธรรมคือจิต และเจตสิกซึ่งเป็นสภาพรู้ที่เกิดขึ้น ยากไหมแบบนี้ ก็ไม่ยากอะไรเลย ให้เข้าใจเดี๋ยวนี้ "จิตเห็น" เดี๋ยวนี้ เป็นสัมปยุตตธรรมมีเจตสิกเกิดร่วมด้วย ทั้งจิต และเจตสิกต่างก็อาศัยกัน ต่างก็เป็นสัมปยุตตธรรม ถ้ากล่าวถึงอะไรเป็นปัจจัย สิ่งที่เกิดเพราะปัจจัยนั้นก็เป็นปัจจยุบบัน หมายความว่าเกิดขึ้นเพราะอาศัยปัจจัยนั้น
ที่มา ...