การฟังธรรม เป็นการสะสมหรือไม่

ผู้ฟัง การที่เราไปในสถานที่ๆ เราคิดว่าเป็นธรรม เพื่อที่จะไปฟัง

ผู้ฟัง ถามปัญหาต่างๆ แล้วก็ฟังผู้ตอบ ตอบได้ว่าเป็นเหตุเป็นผลกันขนาดไหน อย่างนั้นก็เป็นการสะสมอย่างหนึ่ง

ท่านอาจารย์ โดยที่ขณะนั้นยังไม่ทราบว่ามีปัจจัยเกิดเป็นอย่างนั้น เพราะฉะนั้นเราจึงต้องเรียน เรื่องสภาพธรรม เรียนเรื่องปัจจัยเพื่อให้เห็นจริงๆ ว่าคิดก็เกิดขึ้นเพราะปัจจัย ทำอะไรทุกอย่างก็มีปัจจัยซึ่งทำให้เกิดนามธรรม และรูปธรรมนั้นๆ โดยไม่ใช่เรา เพราะว่าทุกคนก็ทำอะไรทุกอย่างแต่เข้าใจว่าขณะนั้นเป็นเราทำ แต่ถ้ามีความเข้าใจถูกต้องว่าเป็นสภาพธรรมที่เกิดเพราะเหตุปัจจัย เราก็จะเข้าใจขึ้นว่าไม่มีอะไรเลยซึ่งเกิดโดยไม่มีปัจจัยที่ทำให้สิ่งนั้นเกิดขึ้น แม้แต่ความคิดที่จะเป็นกุศลหรืออกุศล

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 110