กันดารคือทิฏฐิ

กันดารคือทิฏฐิ ด้วยอรรถว่า มีความน่าระแวงและมีภัยเฉพาะหน้า

นอกจากนั้นแล้ว ความเห็นผิดนั่นแหละ ชื่อว่า ทิฏฐิกันตาโร กันดาร คือ ทิฏฐิด้วยอรรถว่า มีความน่าระแวงและมีภัยเฉพาะหน้าเหมือนกันดารโจร กันดารสัตว์ร้าย กันดารทราย กันดารขาดน้ำ และกันดารทุพภิกขภัย

เวลาที่มีภัยเกิดขึ้น ท่านผู้ฟังกลัว ตกใจ ถ้าอยู่กลางทะเลทราย ก็ไม่ทราบ ว่าจะไปทางไหนอีกเหมือนกันถ้าอยู่ในที่รื่นรมย์ จะหลงอยู่สักเท่าไร ก็คงไม่ มีใครเดือดร้อนใช่ไหมคะสบายดี กี่วัน กี่เดือน กี่ปี ก็ไม่เดือดร้อน แต่ทิฏฐิ เป็นทิฏฐิกันตาโร กันดาร คือ ทิฏฐิด้วยอรรถว่ามีความน่าระแวงและมีภัย เฉพาะหน้า เหมือนกันดารโจร

ทุกท่านกลัวผู้ร้าย กลัวอันตรายที่จะเกิดจากคนร้าย และถ้าท่านอยู่ในเมือง ที่เต็มไปด้วยโจรผู้ร้าย ก็ย่อมมีความกลัวภัย ฉันใด ทิฏฐิ ความเห็นผิด หรือ มงคลตื่นข่าวทั้งหลาย ก็ฉันนั้นซึ่งเป็นสิ่งที่เป็นภัยเฉพาะหน้า เพราะเหตุว่า ไม่ได้ทำให้เกิดปัญญา รู้เหตุและผลถูกต้องตามความเป็นจริง หลง และก็ยัง หลงอยู่ในที่กันดารซึ่งเต็มไปด้วยอันตราย เช่น กันดารโจรหรือกันดารสัตว์ ร้ายกันดารทราย เช่น ในทะเลทราย เป็นต้น กันดารขาดน้ำ และกันดาร ทุพภิกขภัย เพราะเหตุว่าถ้าเป็นความเห็นผิดแล้วเป็นอกุศลจิตซึ่งจะทำให้ เกิดอกุศลกรรมได้ตามประเภทของความเห็นผิดนั้นๆ ซึ่งจะทำให้เกิดอกุศล วิบาก ไม่ใช่เป็นกุศลจิตที่จะทำให้ได้รับแต่สุขวิบากและไม่ใช่เป็นปัญญาที่ เป็นความเห็นถูก เพราะเหตุว่าสามารถดับกิเลสได้แต่ว่าความเห็นผิดนั้นไม่ ใช่หนทางที่ทำให้รู้สภาพธรรม เพราะฉะนั้นก็ไม่ใช่หนทางที่จะดับกิเลส