ก่อนหลับ จิตเป็นอะไร
สำหรับการที่เราสะสมความติดข้องมากทำให้มีนายช่างผู้สร้างเรือน คือสังสารวัฏฏ์ ไม่สิ้นสุดเลย คืนนี้ก่อนหลับเคยสังเกตไหมว่าจิตนี้เป็นอะไรกุศลหรืออกุศล จะมีใครที่ ก่อนหลับสติระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมแล้วหลับ นั่นคือหลับมีสติเพราะเหตุว่าก่อน หลับมีสติ แต่ว่าปกติก็จะมีเรื่องจากการเห็น การได้ยิน ทั้งๆ ที่เรื่องราวนั้นหมดไปแล้วก็ จริง แต่ก่อนหลับเรื่องนั้นไม่หมด ก็ยังมีเรื่องนั้นคิดนึก เรื่องอะไรก็แล้วแต่ แต่ให้ทราบว่า แต่ละคนก็มีแต่ละเรื่องที่มีความติดข้องในสิ่งที่กำลังคิด ถ้าขณะนั้นไม่เป็นกุศล เพราะ ฉะนั้นวันหนึ่งๆ ทุกคืนก่อนหลับของเรา จิตจะเป็นกุศลมากหรืออกุศลมาก ส่วนใหญ่เป็น อกุศล เพราะฉะนั้นพอตื่นก็อกุศลเพราะว่าสืบต่อมาจนกระทั่งถึงขณะสุดท้ายจากโลกนี้ ไปแล้ว พอถึงโลกใหม่ เกิดใหม่ยังไม่รู้เลยว่า เป็นใครตอนที่ปฏิสนธิจิตเกิด และพอตอน ปฏิสนธิจิตดับเป็นภวังค์สืบต่อก็ยังไม่รู้ว่าเป็นใครอีก จะเกิดเป็นรูปพรหม อรูปพรหม เกิด ในสวรรค์ชั้นไหน เกิดในนรกหรือว่าเป็นเปรต เป็นอสูรกาย ไม่รู้เลย แต่นั่นคือปฐมจิต ระหว่างที่เป็นภวังค์ แล้วก็มีวิถีจิตเกิดขึ้นทางใจเป็นวาระแรกของทุกภพชาติ โดยที่ว่า วิถีจิตทางใจคือขณะแรกที่รู้สึกตัวทางใจ ก็มีความติดข้องในความเป็นเราที่มีอยู่ใน ขณะนั้น
เพราะฉะนั้นไม่ว่าจะเป็นภพไหน ภูมิไหนทั้งสิ้น วิถีจิตแรกวาระแรกเป็นโลภมูลจิต เราจะไม่กล่าวละเอียดจนถึงจะต้องมีมโนทวาราวัชชนจิตเกิดก่อน แล้วต่อจากนั้นก็เป็น อกุศลจิต เป็นโลภมูลจิต เพราะว่าเราได้ศึกษาไปแล้ว ได้ฟังมาแล้วเรื่องของวิถีจิต ตั้งแต่หลังจากที่ภวังคจิตขณะสุดท้ายคือภวังคุปัจเฉทจิตดับ จิตอะไรเกิดต่อ โดยปัจจัย ต่างๆ แต่นี่คือปฐมจิต ภวังค์ ทุติยจิตรู้อารมณ์ทางหนึ่งทางใดแล้วก็ถึงปัจฉิมจิต
ที่มา ...