ชั่วขณะจิตเดียว

นี่แสดงให้เห็นว่า ถ้าเราเข้าใจชีวิตว่า ชีวิตดำรงอยู่เพียงชั่วขณะจิตเดียว พรุ่งนี้ไม่ทราบจะอยู่ที่ไหน หรือเย็นนี้ก็ไม่ทราบว่าอยู่ที่ไหน หรือแม้แต่เพียงขณะหนึ่งขณะใดต่อไปเราก็ยังไม่ทราบว่า อะไรจะเกิดขึ้นก็ย่อมได้

เพราะฉะนั้นขณะที่รู้ว่า ขณะนี้ ถ้าจะมีปัญญา ก็มีปัญญาขณะนี้ได้ ถ้าจะมีความสงบ ก็มีความสงบในขณะนี้ได้ ถ้าคนที่มีแต่โลภะ มีแต่โทสะ ขณะนี้โลภะก็เกิดได้ โทสะก็เกิดได้ เพราะว่าชีวิตอยู่เพียงชั่วขณะหนึ่ง ขณะที่เป็นโลภะ ไม่ใช่ขณะที่เป็นโทสะ ขณะที่เห็น ไม่ใช่ขณะที่ได้ยิน

เพราะฉะนั้นขณะที่กำลังเป็นโทสะ โทสะเกิด ขณะที่โทสะไม่เกิด แต่ปัญญาเกิด เอาอย่างไหนคะ เพราะว่าชั่วขณะจิตเดียว ทุกคนมีชีวิตอยู่เพียงชั่วขณะจิตเดียว ขณะจิตเดียวที่เกิดดับสืบต่อกัน

นี่คืออนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ซึ่งเป็นไตรลักษณะ ซึ่งเราก็คงได้ยินได้ฟังว่า ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ตัวตน แต่ทุกข์ที่นี่ ไม่ใช่ทุกข์เจ็บตัว ไม่ใช่ทุกข์เจ็บใจ แต่ทุกข์นั้นไม่เที่ยง เพราะเกิดขึ้นสั้นมาก แล้วก็ดับไป ไม่มีอะไรเลยซึ่งเกิดขึ้น แล้วคงอยู่โดยไม่ดับ แต่ความไม่รู้ก็ทำให้ทุกสิ่งทุกอย่างเที่ยง เมื่อไม่สามารถจะรู้ความจริง ก็ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน เป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นเรา เป็นวัตถุสิ่งหนึ่งสิ่งใดจริงๆ