สติไม่เกิดกับอกุศล

แม้แต่คำว่า “สติ” ต่อไปนี้เราก็รู้ ขณะใดที่เป็นกุศล ขณะนั้นจึงเป็นสติ ถ้าไม่ใช่กุศล ขณะนั้นจะใช้คำว่า สติ ก็ใช้ในภาษาไทยกันเอง แต่ไม่ใช่สภาพของสติ สติจริงๆ ต้องระลึกเป็นไปในกุศล

กำลังโกรธ สติเกิดไหมคะ ไม่เกิด แต่พอระลึกได้ว่าไม่ดี โกรธนี้ คนที่เรากำลังโกรธ เขาสบาย กำลังเป็นสุขสนุกสนาน เราคนเดียวกำลังเดือดร้อน กำลังไม่สบายเลยสักนิดหนึ่ง จิตใจกำลังขุ่นมัวเต็มที่ แล้วใครทำให้ เราทำเอง ถ้ามีปัญญาจริงๆ เห็นโทษของอกุศลขณะนั้น เป็นสติ ไม่ใช่เราอีกเหมือนกัน

เพราะฉะนั้นให้ทราบว่า ขณะใดสติเกิด ขณะนั้นเป็นไปในทางที่ดี แต่ขณะใดเป็นไปในทางที่ไม่ดี ขณะนั้นสติก็ไม่เกิด แล้วเราก็อยากจะมีสติมากๆ ใช่ไหมคะ นั่นเพียงอยาก แต่เราไม่สามารถได้สติด้วยความอยาก ต้องได้ด้วยการเจริญอบรมทีละเล็กทีละน้อย จึงจะมีความมั่นคงขึ้น

ทุกสิ่งทุกอย่างไม่ใช่มีอยู่ แล้ว แต่ต้องอบรมในทางที่ดี ไม่ว่าจะเป็นสมถะหรือวิปัสสนา อย่างสติก็ต้องมีการระลึกได้บ่อยๆ ขณะที่ฟัง แล้วเข้าใจ ขณะนั้นก็เป็นสติ ถ้ากำลังฟัง แล้วก็นึกเรื่องนั้นเรื่องนี้ ขณะนั้นเป็นสติไหมคะ ไม่เป็นค่ะ ขณะนั้นก็เป็นอกุศล ซึ่งเราก็บังคับไม่ได้อีก แต่เราเริ่มเข้าใจ แล้วว่า ลักษณะของสติต้องต่างกับขณะที่เป็นอกุศล

ถ้าเราโกรธใคร แล้วมีคนมาบอกว่า โกรธมากๆ ดีนะ ขณะนั้นถ้าเราเห็นด้วยเป็นสติหรือเปล่าคะ ไม่เป็น แต่ถ้ามีคนบอกเราว่า ความโกรธไม่มีประโยชน์เลย ถ้าเราพิจารณา แล้วเห็นจริงๆ ขณะนั้นเป็นสติ เป็นไปในทางที่ดีงามทั้งหมด เราต้องสามารถแยกออกได้ว่า ธรรมไหนดี ธรรมไหนไม่ดี แล้วใครจะต้องการสิ่งที่ไม่ดีกับตัวเอง แต่เพราะความไม่รู้ต่างหาก เราจึงสะสมสิ่งที่ไม่ดีมากๆ แล้วเราก็ต้องมานั่งแก้สิ่งที่ไม่ดีของตัวเราเอง ซึ่งคนอื่นแก้ให้ไม่ได้เลย