สังฆทาน ๒

เพราะฉะนั้น “สังฆทาน” หมายความว่า เราไม่ได้เจาะจงถวายต่อพระภิกษุรูปหนึ่งรูปใด

คำว่า “สงฆ์” หมายความถึงเราระลึกถึงสงฆ์ที่เป็นพระอริยบุคคล เป็นอริยสงฆ์ ไม่ใช่สงฆ์ที่ทำกิจกรรมของสงฆ์เป็นคณะ ๔ รูป ๕ รูป อย่างนั้นไม่ใช่ แต่คำว่า “สงฆ์” นี่คือหมายความถึงสังฆรัตนะ ซึ่งเมื่อกี้เราสวดมนต์ พุทธัง สรณัง คัจฉามิ มีพระพุทธเจ้าเป็นสรณะ เป็นที่พึ่ง ธัมมัง สรณัง คัจฉามิ มีพระธรรมเป็นสรณะ เป็นที่พึ่ง สังฆัง สรณัง คัจฉามิ มีพระสงฆ์ คือ พระอริยบุคคล ไม่ใช่ภิกษุบุคคล หรือสมมติสงฆ์ หรือสงฆ์ที่กำลังทำกิจของสงฆ์ ไม่ใช่ แต่สงฆ์ที่นี่หมายความถึงสังฆรัตนะ คือ รัตนะทั้ง ๓ พระอริยบุคคลเป็นที่พึ่ง เพราะเหตุว่าอย่างพึ่งพระพุทธเจ้า ไม่ใช่ให้ไปขอ ขอเท่าไรก็ไม่จบความทุกข์ แต่พึ่งในพระปัญญาคุณ ในพระบริสุทธิคุณ ในพระมหากรุณาคุณที่ทรงแสดงพระธรรมให้เราเกิดความรู้ ความเข้าใจ

พึ่งพระธรรม มีพระธรรมเป็นสรณะ ถ้าไม่ศึกษา ไม่มีทางมีพระธรรมเป็นสรณะเลย เราก็ได้แต่กราบไหว้บูชาว่า ธัมมัง สรณัง คัจฉามิ แต่ไม่รู้ว่า พระธรรมคืออย่างไร เพราะฉะนั้นก็ไม่ได้มีพระธรรมเป็นสรณะจริงๆ เลย

สังฆัง สรณัง คัจฉามิ เรานึกถึงพระคุณของพระอริยบุคคล เพราะจากความเป็นปุถุชนที่เต็มไปด้วยกิเลส ถึงความเป็นผู้ดับกิเลสชนิดที่กิเลสที่ดับแล้วไม่เกิดอีกเลย

เพราะฉะนั้นบุคคลนั้นควรที่เราจะมีความเคารพในความเพียร ในศรัทธา ในวิริยะ ในปัญญามากแค่ไหนกว่าจะได้เป็นพระอริยบุคคล เป็นที่พึ่ง เป็นสรณะ ที่ว่าจะไม่ทำให้เราหลงผิดไปจากหนทางที่จะทำให้เกิดความเห็นผิด หรือมิจฉาทิฏฐิต่างๆ

เพราะฉะนั้นสังฆทานที่นี่ หมายความว่า จิตของเราในขณะที่ถวายสิ่งหนึ่งสิ่งใดแก่ภิกษุ ไม่เจาะจง และในขณะนั้นมีความนอบน้อมต่อพระภิกษุ โดยการน้อมระลึกถึงพระคุณของสงฆ์ คือ พระอริยสงฆ์ เพราะฉะนั้นจิตใจของเราในขณะที่ถวายแก่บุคคลนั้นจะผ่องใส ปลาบปลื้ม ไม่มีการเพ่งเล็งว่า ผู้รับมีอาจาระ คือ มีกิริยาที่ไม่สมควร มีความประพฤติที่ไม่ถูกต้อง เพราะถ้าคิดอย่างนี้จิตของเราก็ไม่ได้นึกถึงพระอริยสงฆ์

เพราะฉะนั้น “สังฆทาน” ไม่ใช่ถังข้าวสาร หรืออะไรๆ ที่เป็นวัตถุ ทานทั้งหมดไม่ใช่วัตถุ แต่เป็นสภาพจิตที่สละให้สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่บุคคลอื่น และถ้าเป็นสังฆทานก็คือในขณะนั้นจิตที่ให้ ให้ด้วยความนอบน้อม ระลึกถึงคุณของพระอริยบุคคล

เพราะฉะนั้นไม่ใช่อย่างที่เราคิดที่ว่าจะต้องไปท่อง พอถึงสังฆทานก็บอกว่า ต้องพูดอย่างนี้ ก็พูดทำไม ไม่รู้เรื่อง ใช่ไหมคะ พูดกับไม่พูด ต่างกันอย่างไร ในเมื่อเราไม่ได้เข้าใจอะไรเลย แต่ในขณะที่เรามีจิตนอบน้อมขณะใด ขณะนั้นเป็นสังฆทาน