การฟังเป็นเบื้องต้นของภาวนา

ท่านอาจารย์ ที่เราใช้คำว่า “ภาวนา” ไม่ใช่เราไปนั่งท่อง ภาวนา คือ การทำให้เกิดสิ่งที่ยังไม่เกิด และสิ่งที่เกิดแล้วก็ทำให้มีมากขึ้น หมายความว่า ทั้งสติปัญญา ทั้งความรู้ต่างๆ ซึ่งไม่เคยมี เพราะฉะนั้นก็อบรม คือ ภาวนาให้ค่อยๆ มีขึ้น ให้ค่อยๆ เพิ่มขึ้น เจริญขึ้น นี่คือความหมายของ “ภาวนา”

เพราะฉะนั้นการฟังธรรมในขณะนี้ คือ เบื้องต้นของภาวนา ถ้าไม่มีการฟังให้เข้าใจแล้วการอบรมจิตใจของเราก็มีไม่ได้ เราก็ไปหลงนั่งทำอะไรก็ไม่ทราบ ซึ่งไม่ใช่เป็นการรู้ลักษณะของสภาพธรรม ปัญญาก็ไม่เกิด

เพราะฉะนั้นจิตก็เป็นสภาพรู้ ไม่ต้องใช้คำว่า “ตาม” และสติก็ต้องเป็นกุศลธรรม หรือโสภณธรรม หมายถึงธรรมที่ดีงามฝ่ายเดียว ถ้าสติแล้วเป็นอกุศลไม่ได้ ต้องเป็นกุศล หรือเป็นสภาพธรรมที่ดีงาม ถ้ามีใครกำลังเดินข้ามถนน รถไม่ทับ หลบหลีกงูตามถนน ขณะนั้นไม่ใช่สติเลยค่ะ เป็นสมาธิ เป็นความตั้งใจแน่วแน่ที่จะหลบเลี่ยง เพราะว่าสมาธิเป็นมิจฉาสมาธิก็ได้ เป็นสัมมาสมาธิก็ได้ คือ เป็นได้ทั้งฝ่ายกุศล และอกุศล แต่ถ้าเป็นสติแล้วต้องเป็นฝ่ายดีอย่างเดียว เป็นอกุศลไม่ได้

กำลังเอื้อมมือไปหยิบขนม เป็นสติหรือเปล่า

ผู้ฟัง เป็นจิต

ท่านอาจารย์ จิตแน่นอน เป็นโลภมูลจิต เป็นจิตที่มีโลภะ ความต้องการ หรือความติดข้องเกิดร่วมด้วย

ผู้ฟัง เวลาด่าเป็นจิตหรือเปล่า

ท่านอาจารย์ จิตค่ะ รูปด่าไม่ได้ รูปไม่รู้อะไรเลย ตั้งแต่ศีรษะตลอดเท้า จะสูง ต่ำ ดำ ขาว อย่างไรก็ตามแต่ รูปไม่รู้ค่ะ จะมีแขน ไม่มีแขน ขาหายไปหรืออะไรก็ตามแต่ ผมจะยาวจะสั้น ที่รู้เป็นจิตหมดเลย รูปไม่รู้อะไรเลย รูปไม่เห็นอะไรเลย รูปนี่กับรูปนี่เหมือนกัน อ่อนกับแข็งเหมือนกันไม่รู้อะไร ไม่เห็นอะไร แต่ที่เป็นสัตว์ บุคคล ตัวตนนั้น เพราะมีจิตกับรูปเกิดร่วมกัน อย่างนกก็มีจิตกับรูปเกิดร่วมกัน เทวดาก็มีจิตกับรูปเกิดร่วมกัน มนุษย์ก็มีจิตกับรูปเกิดร่วมกัน แต่พวกโต๊ะเก้าอี้มีแต่รูป ไม่มีจิต เพราะว่าไม่เห็น ไม่ได้ยิน ลักษณะที่เห็น ที่ได้ยิน เป็นจิต เป็นสภาพรู้ เป็นอาการรู้ ซึ่งรู้สิ่งที่กำลังปรากฏ