เป็นปัญญาหรือเปล่า

ผู้ฟัง ปัญญาที่เกิดในสมาธิ สมมติว่าเรามีสมาธิแล้ว จะทำให้เกิดปัญญาขึ้น ปัญญาที่เกิดจากสมาธิมีลักษณะอย่างไร

ท่านอาจารย์ อันนี้คือเรื่องฟังเขาบ้าง ตามๆ กันบ้าง อ่านหนังสือเล่มนั้นเล่มนี้บ้าง แต่ว่าเราต้องเป็นผู้ตรงว่า ปัญญารู้อะไร นี่สำคัญมาก ขณะนี้อะไรเป็นของจริง ปัญญาต้องรู้ของจริง ของจริงภาษาบาลีใช้คำว่า “สัจธรรม” และของจริงที่เรารู้แจ้งแล้วทำให้เราเป็นผู้เจริญ คือ อริยบุคคล

เพราะฉะนั้นมีคำว่า “อริยสัจธรรม” ธรรมที่ทำให้ผู้รู้เป็นผู้เจริญ เจริญทีนี้ไม่ใช่เจริญทางโลก แต่เจริญทางด้านจิตใจ ซึ่งเราได้สะสมความรู้ความเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ เพราะจริงๆ แล้วเราเป็นสุขเป็นทุกข์เพราะสิ่งที่กำลังปรากฏ ใช่ไหมคะ ขณะนี้ พรุ่งนี้เราคาดฝันไม่ได้ว่าจะเป็นอะไร เพราะฉะนั้นไม่ต้องไปคำนึงถึงเลย เขาจะว่าอะไรเราพรุ่งนี้ เขาจะติจะชมอะไรเราพรุ่งนี้ ไม่สำคัญเท่ากับเดี๋ยวนี้ที่เรากำลังเห็น กำลังได้ยิน

เพราะฉะนั้นสิ่งสำคัญก็คือว่า สิ่งที่กำลังปรากฏ ถ้าเป็นพระอรหันต์ ๑ ท่านนั่งที่นี่ เห็นเหมือนเรา แต่ใจของท่านต่างกับใจเรา เพราะว่าใจของเราเห็นแล้ว ปัญญาไม่เกิด แต่พระอรหันต์ที่จะเป็นพระอรหันต์ได้ เห็นแล้วปัญญาเกิดรู้ความจริงของเห็นว่า ไม่ใช่ตัวตน เป็นสภาพที่มีจริง เป็นธาตุชนิดหนึ่ง เป็นธรรมชนิดหนึ่ง เห็นแล้วก็ดับไป

นี่คือผู้ที่รู้ว่า ปัญญารู้อะไร เพราะฉะนั้นไม่ต้องไปคิดถึงสมาธิ หรือทำสมาธิ แต่ต้องรู้ว่า ปัญญารู้อะไรก่อน ถ้าไม่รู้จักปัญญาแล้วหวังว่า นั่งแล้วปัญญาจะเกิด แต่เราไม่รู้จักปัญญา แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่า เป็นปัญญาหรือเปล่าที่เกิด บางคนนั่งแล้วก็บอกว่า เหมือนจะเหาะได้ แล้วเป็นปัญญาอะไร บางคนนั่งแล้วก็บอกว่าเหมือนเห็นนรก สวรรค์ เห็นนรกสวรรค์แล้วเป็นปัญญาอะไร ในเมื่อขณะนี้เห็น เป็นของจริง เป็นสัจจะ ใครรู้ความจริงของเห็นในขณะนี้บ้างว่าเกิดแล้วดับ ทั้งๆ ที่กำลังเกิดดับ คนที่รู้ซิคะ เป็นคนที่เจริญปัญญา แต่ถ้าไม่รู้จะชื่อว่า ปัญญาไม่ได้

เพราะฉะนั้นที่ว่า นั่งแล้วจะไปเกิดปัญญา ขณะนี้กำลังเห็น ก็กำลังนั่งด้วย ถ้าผู้มีปัญญาก็สามารถรู้ความจริงในขณะนี้ได้ ผู้ที่ไม่รู้ความจริงไปนั่งสักเท่าไร ปัญญาก็รู้ไม่ได้ และขณะนี้กำลังเป็นของจริง ทำไมต้องไปนั่ง กำลังเห็นเดี๋ยวนี้ ก็รู้เห็นเดี๋ยวนี้ กำลังได้ยินเดี๋ยวนี้ ก็รู้ได้ยินเดี๋ยวนี้ ทำไมต้องไปนั่ง หนีไปนั่งทำไม หนีปัญญาไปทำไม ปัญญาเจริญได้