ปัญญาเกิดได้ทุกแห่ง
ผู้ฟัง เป็นไปได้ทั้ง ๒ อย่างไหมครับ คือ เราฟังแล้วก็เข้าใจธรรม ก็เกิดปัญญา ก็ถือว่าเป็นกุศล
ท่านอาจารย์ ขณะนั้นเป็นศีล สมาธิ ปัญญาพร้อม
ผู้ฟัง และอีกทางหนึ่ง สมมติว่าเราไม่ปฏิเสธพระกัมมัฏฐาน พระวิปัสสนา สมมติเกจิอาจารย์ท่านก็นั่งวิปัสสนา หรือทำกัมมัฏฐาน ท่านก็ได้ความรู้ มีปัญญาเกิดขึ้น นั่นก็เป็นไปอีกทางหนึ่ง อย่างนั้นใช่ไหมครับ
ท่านอาจารย์ เป็นไปไม่ได้ และก็ไม่ใช่ เพระว่าถ้าเป็นผู้ที่รู้จริง จะไม่มีการสอนให้นั่ง เพราะว่าสภาพธรรมในขณะนี้กำลังปรากฏ สามารถเข้าใจจนกระทั่งสติเกิดระลึกรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ได้ ถ้าเป็นผู้ที่ยังมีแบบแผนคือการนั่ง แล้วยืนล่ะ แล้วเดินล่ะ แล้วรับประทานอาหาร ปัญญาเกิดได้ไหม ถ้าปัญญาเกิดไม่ได้ ผิดหรือถูก แล้วเป็นปัญญาหรือเปล่า นี่ก็เป็นสัจธรรม แข็งนี่ก็เป็นสัจธรรม แล้วก็เกิดดับจริงๆ เสียงก็เป็นสัจธรรม เป็นของจริง ไม่มีใครสร้าง เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย และก็ดับด้วย แล้วทำไมไม่ให้รู้ความจริงอย่างนี้
แต่ผู้ฟังพระธรรม ฟังเหตุผล อย่าลืมว่า มีพระรัตนตรัย คือ พระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์ ที่นี่คือพระอริยบุคคล ซึ่งถ้าเป็นพระอริยบุคคลท่านต้องสามารถพูดเรื่องสัจธรรม และก็สอนให้อบรมเจริญปัญญาที่จะรู้แจ้งสัจธรรม ของจริงในขณะนี้ ทุกขณะ ไม่มีการที่จะบอกว่า ต้องไปทำอย่างนี้ ต้องไปทำอย่างนั้นแล้วจะรู้
เห็นในป่ากับเห็นที่นี่ ต่างกันหรือเหมือนกัน เห็นในห้องเล็กๆ ในรถยนต์ หรือที่สนามหญ้า หรือในห้องนี้ สภาพเห็นต่างกันหรือเหมือนกัน ไม่มีต่างกันเลย เพราะฉะนั้นปัญญาจริงๆ ก็รู้ว่า เป็นแต่เพียงสภาพธรรมอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะเห็นอะไร ที่ไหน แล้วผู้นั้นจะไม่กลัวด้วย จะติดคุกเพราะกรรมเก่า หรืออยู่ใต้ตึกถล่ม หรืออะไรก็ตามแต่ สภาพธรรมก็เป็นสภาพธรรม ปัญญาเกิดได้ทั้งหมดทุกแห่ง ไม่จำเป็นต้องไปนั่งอยู่ในห้อง