โลกเจริญด้วยโลภะไม่ได้
ผู้ฟัง อย่างนั้นโลกก็เจริญไม่ได้
ท่านอาจารย์ โลกเจริญด้วยโลภะ เจริญด้านวัตถุ แต่ผลคืออะไรคะ ทุกคนอยากจะมีเงินมากๆ อยากจะมีวัตถุมากๆ ถ้าไม่ได้โดยสุจริต ก็ได้โดยทางทุจริต อย่างนี้ดีไหม โลกเจริญแบบนี้ดีไหม ซึ่งทำให้คนเกิดความทุจริต
ผู้ฟัง ถ้าเราได้มาสุจริต
ท่านอาจารย์ ทีนี้เวลาเรามีโลภะมากเหลือเกิน ทางสุจริตไม่ได้ ทางทุจริตได้ไหมคะ บางคนถ้าสุจริตไม่ได้ เขาต้องทุจริตแล้ว ความทุจริตมีตั้งแต่น้อยที่สุดจนถึงกว้างที่สุด สมมติว่ามีการเล่นไพ่ สนุกดี อยากชนะด้วย โกงนิดหนึ่ง ทุจริตหรือเปล่าคะเพื่อที่จะชนะ ไม่มากเลย เพียงแค่หยิบตัวนั้นไป แล้วก็หยิบตัวนี้มา เพื่อความสบายใจว่าเราเป็นผู้ชนะ ตานี้เราต้องการชนะ
นี่แสดงให้เห็นถึงความโลภว่า มีทุกประการ ทุกอย่าง ทั้งในการเล่น อย่างการแข่งขันอยากชนะ นักมวยก็ดี หรือนักฟุตบอลก็ดี ความที่ต้องการชนะ แล้วอยากเป็นสุข ทำได้แม้ทุจริตเล็กๆ แล้วทุจริตเล็กๆ ก็ใหญ่ขึ้น
ผู้ฟัง ก็ไม่ทุจริตเรื่องใหญ่ๆ
ท่านอาจารย์ ไม่เสมอไปตราบใดที่เรายังมีกิเลส เพราะฉะนั้นเราบอกว่า ทุจริตเรื่องใหญ่เราไม่ทำ ใช่ไหมคะ โกงเยอะๆ เราไม่โกง แต่การพนันหรือการเล่นนิดๆ หน่อยๆ นี่เราเอา อย่างนี้ก็ได้ ใครจะรู้จิตซึ่งเป็นอกุศล แล้วก็ทีละนิดทีละหน่อย ทีละเล็กทีละน้อย มันก็เพิ่มขึ้น ถ้าอย่างนี้กล้าทำ ต่อไปก็กล้าอีกๆ ก็ลองคิดดูก็แล้วกัน เรื่องภาษีนิดๆ หน่อยๆ ก็ไม่ใช่ว่าเราจะรอดพ้นไปจากอกุศลจิต
เพราะฉะนั้นเราควรที่จะเห็นโทษของอกุศลว่า ถ้าตราบใดมีอกุศลแล้ว ยังมีเหตุให้เกิดทุจริตได้ และทุจริต ทุกคนก็มองเห็นได้เลยว่า เป็นสิ่งที่ใครๆ ก็ไม่ชอบ คนอื่นทำน่ารังเกียจ แต่พอตัวเองทำ ก็รู้สึกว่าคนอื่นเขาก็ทำกัน ถ้าเป็นอกุศลเจริญ แล้วเราจะรู้สึกอย่างไร อกุศลเจริญ กับกุศลเจริญ ต่างกันมาก แล้วเราจะเลือกอย่างไหน ทั้งๆ ที่เรามีอกุศล เราก็ยอมรับว่า เป็น มี แต่กำลังอบรมจิตใจเพื่อที่จะให้เป็นกุศลเพิ่มขึ้น จนกว่าจะดับอกุศลหมด
นี่คือจุดประสงค์ที่คนฉลาดจะมองเห็นได้ว่า กุศลต้องดี อกุศลต้องไม่ดี โดยความเป็นจริง แต่จะทำได้มากน้อยแค่ไหน ก็อย่าเพิ่งไปฝืนสิ่งที่ทำไม่ได้ แต่หมายความว่า ค่อยๆ อบรมจนกว่าจะเป็นได้ และต้องมองเห็นด้วยว่า ถ้าไม่มีกิเลส หรืออกุศล ต้องดีกว่าแน่นอน
เพราะฉะนั้นก็แล้วแต่กาล บางกาลเราก็ดี บางกาลเราก็ไม่ดี บางกาลดีใหม่ บางกาลก็ไม่ดีใหม่ ก็เป็นเรื่องที่เราบังคับไม่ได้ แต่ว่าความจริงก็เป็นความจริง ทุกคนอยากจะเป็นคนดี ทุกคนอยากจะทำดีที่สุด แต่เราก็อาจจะบอกตัวเราเองว่า ทั้งๆ ที่พยายามก็ยังไม่สำเร็จก็ได้ แต่ก็ไม่ทิ้งความพยายาม ก็พยายามต่อไปอีกได้