สหรคต - สหคตํ

ผู้ฟัง ความหมายของคำว่า “สหรคต”

ท่านอาจารย์ สหรคต จริงๆ แล้วไม่ใช่ภาษาบาลี ถ้าเป็นภาษาบาลีจะใช้คำว่า “สหคต” คำว่า “สห” หมายความว่า ร่วมกัน ด้วยกัน พร้อมกัน

เพราะฉะนั้นภาษาบาลีจะใช้คำว่า “สหคต” “คต” แปลว่าไป ไปด้วยกัน คือจิตเกิดขึ้นพร้อมกับเจตสิก มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่ตำราในภาษาไทยรุ่นหลังจะปนกับภาษาสันสกฤต

เพราะฉะนั้นจะเห็นได้ว่า ความนิยมภาษาบาลีในสมัยเดิมค่อยๆ เปลี่ยนรูปเป็นใช้คำภาษาสันสกฤต แม้แต่ตำราพระพุทธศาสนา ซึ่งที่จริงแล้วไม่ถูก แต่ก็เป็นสิ่งที่ได้กระทำกันมาแล้ว

เพราะฉะนั้นเราก็ต้องเข้าใจยุคสมัยว่า ไม่มีอะไรที่คงที่ ไม่มีอะไรที่แน่นอน ทุกอย่างต้องมีการเปลี่ยนแปลง เพราะฉะนั้นเราก็ควรจะยึดหลักที่ดีสำหรับตัวเรา คือเราจะแก้คนอื่นก็คงไม่ได้ เพราะฉะนั้นตำราพระพุทธศาสนาแม้แต่ที่แปลจากภาษามคธ ก็จะใช้คำที่มาจากภาษาสันสกฤต เช่นคำว่า “สหรคต”

เพราะฉะนั้นสำหรับดิฉันเอง เวลาที่ลอกข้อความจากตำราอรรถกถา ก็จะต้องคงคำนั้นไว้ ในเมื่อภาษาที่เขาใช้ในครั้งนั้น เขาใช้คำว่า “สหรคต” ก็ไม่มีสิทธิ์ที่จะไปแก้ตัวหนังสือของเขามาเป็น “สหคตํ” แต่ให้ทราบว่า ความหมายเดียวกัน